Aparello respiratorio
Vista esquemática do aparello respiratorio humano (en castelán)
Esquema do aparello respiratorio humano
Latín	systema respiratorium

O aparello ou aparato respiratorio é o conxunto de órganos que interveñen na respiración (intercambio de osíxeno e dióxido de carbono coa súa contorna) dos organismos aerobios. Debido a que cada ambiente ofrece desafíos específicos para o mencionado intercambio gasoso, estes órganos empregan distintos métodos segundo o seu ecosistema.

A respiración en seres unicelulares e pluricelulares simples |

Os seres unicelulares respiran por medio de difusión a través da súa membrana celular. (Ver célula).
Os organismos pluricelulares simples, como as hidras e as medusas que están compostas de dúas capas de células, tamén realizan o intercambio respiratorio por difusión, pois todas as súas células superficiais están en contacto coa auga, que contén osíxeno disolto.

A respiración en organismos complexos |

As miñocas realizan o intercambio de gases a través da súa pel (respiración cutánea).

Os artrópodos e os insectos, en cambio, reciben aire directamente ós tecidos corporais por medio dunha rede de tubos, chamados traqueas, que se abren ós costados do corpo. A zona final do sistema traqueal está formada por condutos finísimos denominados «traqueolas».

Os peixes introducen auga a través da súa boca bañando as branquias onde captan osíxeno e liberan o dióxido de carbono; logo expulsan a auga a través do opérculo (unha abertura que teñen a cada lado do corpo).

Os anfibios levan vida acuática cando son novos e aérea cando son adultos. Así, os cágados respiran por medio de branquias, igual que os peixes; pero unha vez realizada a metamorfose (por exemplo como ras ou sapos) respiran por medio de pulmóns.

Nas aves, os órganos que interveñen na respiración son chamados sacos aéreos, que están comunicados cos pulmóns. Estes sacos serven para almacenar o aire, mais non extraen o osíxeno, mentres que os pulmóns si o fan. Existen sacos aéreos anteriores situados na cavidade torácica e sacos posteriores situados no abdome.

A respiración no ser humano |

Nos seres humanos, o sistema respiratorio consiste nas vías aéreas, pulmóns e músculos respiratorios, que provocan o movemento do aire tanto cara adentro como cara a fóra do corpo. O intercambio de gases é o intercambio de osíxeno e dióxido de carbono, do corpo co seu medio. Dentro do sistema alveolar dos pulmóns, as moléculas de osíxeno e dióxido de carbono intercámbianse pasivamente, por difusión, entre o contorno gasoso e o sangue. Así, o sistema respiratorio facilita a osixenación coa remoción contaminante do dióxido de carbono (e outros gases que son refugallos do metabolismo) da circulación.

O sistema tamén axuda a manter o balance entre ácidos e bases no corpo a través da remoción eficiente do dióxido de carbono do sangue.

O home utiliza respiración pulmonar cuxo aparello respiratorio divídese conceptualmente en:

• 
  Sistema de condución: fosa nasal, boca, farinxe, larinxe, traquea, bronquios principais, bronquios lobares, bronquios segmentarios e bronquiolos.


• 
  Sistema de intercambio: condutos e os sacos alveolares. O espazo morto anatómico, ou zona non respiratoria (non hai intercambios gasosos) da árbore bronquial inclúe as 16 primeiras xeracións bronquiales, sendo o seu volume duns 150 mililitros.

Fisioloxicamente consta dun primeiro momento de inhalación, no que a expansión da caixa torácica xera unha (perda de presión (baleiro) que provoca o ingreso de aire atmósferico ata os sacos alveolares onde o sangue libreiro principalmente dióxido de carbono e incorpora osíxeno por difusión. Logo, o tórax contráese (chamado exhalación) expulsando este aire. Estes movementos as persoa realízanos a maior parte do tempo de forma automática (controlado polo sistema nervioso autónomo), aínda que tamén pode realizarse de xeito controlado, sobre todo para mellorar o rendemento deportivo, ata a apnea.

O volume de aire que entra e sae do pulmón por minuto, ten certa sincronía co sistema cardiovascular e o ritmo circadiano (como diminución da frecuencia de inhalación/exhalación durante a noite e nisto de vixilia/sono). Variando entre 6 a 80 litros (dependendo da demanda).

Adaptación ás alturas |

O organismo sempre conserva unha atracción inspirada de osíxeno do 21 % (FiO₂) porque a composición da terra é constante, mais a medida que vai aumentando a altitude irá baixando a presión atmosférica e polo tanto a concentración de osíxeno que inspiramos tamén diminuirá.

Dáse entón o fenómeno da hipoxia que ten como consecuencias:

• Inmediatas: Hai taquicardia e aumento do gasto cardíaco, aumento da resistencia da arteria pulmonar, hiperventilación (que se é excesiva pode levar a unha alcalose metabólica), cambios psicóticos, o aumento da frecuencia respiratoria e o aumento da presión venosa é polo aumento do ton enérxico.


• Crónicas: Aumento da masa de glóbulos vermellos, aumento do p50, compensación renal da alcalose respiratoria, aumento da densidade de capilares musculares e aumento do número de mitocondrias e dos seus enzimas oxidativos.

Cifras gasométricas no sangue |

• PaO2: Presión arterial de osíxeno. Medida en mmHg ou kPa (equivalencias en SE)


• PACO2: Presión arterial de anhídrido carbónico.
  
  • Diferenza ou gradiente alveolo-arterial de osíxeno = PAO2-PaO2×D(A-a)Ou2


• PAO2: Presión alveolar de osíxeno
  
  • Presión alveolar de osíxeno (PAO2)= PiO2- PACO2/R


• PiO2: Presión inspiratoria de osíxeno
  
  • A nivel do mar isto supón: [(760-47)×FiO2]-PACO2/0,8
  
  
  • R= Cociente respiratorio, aprox 0,8 (relación entre consumo de Ou2 (VO2) e produción de CO2 (VCO2))
  
  


• FiO2= Fracción inspiratoria de oxigeno (aprox 21%, a nivel do mar)
  
  • Para calcular os valores normais da D(A-a)Ou2, en función da idade pódese empregar a seguinte ecuación : D(A-a)Ou2= 2,5 (0,21 × idade). No nivel do mar, a presión parcial exercida polo contido de vapor de auga é de 47 mm Hg. e a do dióxido de carbono é de 40 mm Hg., o que fai que a presión do aire alveolar seco sexa de 713 mm Hg. (760 - 47 = 713).

Conceptos |

• Hipoxemia : diminución da PaO2 < 80 mmHg


• Hipoxia : diminución da PaO2 a nivel celular


• Insuficiencia respiratoria: diminución da presión parcial de osíxeno (PaO2) por baixo de 60 mmHg a nivel do mar. Dous tipos:
  
  • 
    Parcial: diminución da PaO2 con PACO2 nomal ou baixa
  
  
  • 
    Global: diminución de PaO2 e aumento de PACO2 (acidose respiratoria)
  
  

Composición do aire atmosférico |

Composición do aire alveolar seco |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Aparello respiratorio

Outros artigos |

• Absceso pulmonar


• Asma


• Cancro de pulmón


• Enfermedad Pulmonar Obstrutiva Crónica


• Espirometría


• Espirómetro


• Hemoptisis


• Osíxeno


• Pneumoloxía


• Mecanismo da respiración


• Meditación


• Mediastino


• Pneumonía


• Pleura


• Pulmón


• Tórax


• Tuberculose


• Tromboembolismo pulmonar


• 
  SAHS:Síndrome de apnea-hipopnea durante e sono


• Síndrome Respiratoria Aguda Severa


• Sociedad Española de Patología do Aparello Respiratorio

Ligazóns externas |

• 
  elergonomista.com/biologia/respiratorio.htm (aparello respiratorio).


• 
  greenfacts.org/es/enfermedades-respiratorias/index.htm (enfermidades respiratorias na infancia, resumo realizado por GreenFacts dun informe da Comisión Europea).


• 
  NLM.nih.gov/MedlinePlus/Spanish/Ency/Article/000091.htm (Medline en español)


• 
  CDC.gov/nchstp/tb (página CDC sobre tuberculosis)