Fisterra

Fisterra
	; Vista panorámica da vila ; (Son do vento de Fisterra).;
Situación
; Xentilicio	fisterrán / fisterrá
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Fisterra
Poboación	4.701 hab. (2018)
Área	29,4 km²
Densidade	159,9 hab./km²
Entidades de poboación	4 parroquias
Política (2015)
Alcalde	; José Marcote Suárez (PSdeG-PSOE);
Concelleiros	; BNG: 2; PPdeG: 4; PSdeG-PSOE: 4; Outros: CG 1
	Eleccións municipais en Fisterra
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	71,21%
Na rede
	www.concellofisterra.com
	alcaldia@fisterra.dicoruna.es
	v; ; c; ; e; ;

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Fisterra (homónimos).

Coordenadas: 42°54′21.40″N 9°15′45.79″O / 42.9059444, -9.2627194

Fisterra (do latín finis terrae 'fin da terra'^[3]) é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Fisterra. Segundo o IGE en 2017 tiña 4734 habitantes (5.005 no 2009, 5009 no 2006, 5042 no 2005, 5093 no 2004, 5141 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «fisterrán».

Índice

1 Toponimia

2 Xeografía
- 2.1 Clima

3 Historia

4 Patrimonio

5 Poboación

6 Economía

7 Fisterra na literatura popular

8 Galería de imaxes

9 Lugares de Fisterra
- 9.1 Praias

10 Parroquias

11 Notas

12 Véxase tamén
- 12.1 Bibliografía
- 12.2 Outros artigos
- 12.3 Ligazons externas

Toponimia |

O topónimo ten orixe latina, de finis terrae 'fin da terra'. Antigamente pensábase que o cabo Fisterra era o punto máis occidental do mundo coñecido, ao veren as lexións romanas o afundimento do sol nas augas do océano Atlántico.

Xeografía |

O municipio de Fisterra é unha península que a modo de tómbolo penetra no Océano Atlántico. o seu relevo é bastante accidentado. o territorio sobre o que se asenta alcanza a máxima altitude nos montes próximos a Cee (Seoane 249 m, San Xoán 247 m, Veladoiro 241 m) e no Facho (247 m) onde descende bruscamente cara ao mar configurando esa paisaxe enérxica e ata abrupta, que singulariza o concello. Entre ambos bloques graníticos esténdese o istmo de Langosteira, formado por sedimentos cuaternarios.

Na costa sucédense grandes areais (praias do Rostro, do Mar de Afora, Langosteira, Sardiñeiro) e abruptos cantís entre os que sobresaen o Cabo da Nave, o Faro e o Monte Facho.

Clima |

O réxime termopluviométrico é o típico deste sector costeiro, temperaturas suaves (14,4 °C de media) e precipitacións que non superan os 1000 mm, sendo un dos enclaves menos pluviosos da costa galega.

Historia |

Os restos arqueolóxicos achados nas parroquias de San Martiño e San Vicente de Duio fixeron pensar na existencia dun importante asentamento lacustre que mais tarde sería romanizado. Nestas parroquias atopáronse restos do que sería a vía romana per loca maritima que conducía ata a fin da terra coñecida onde, segundo a lenda, estaría o Promontorium Nerium e o "Ara Solis" lugar de adoración ao Sol construído polos fenicios e supostamente mandado destruír polo Apóstolo Santiago, nome que mantén a praza da vila.

Desde a idade media estas terras convertéronse en término do peregrino xacobeo, que prolongaba ata aquí o seu camiño para venerar as reliquias de San Guillerme e a imaxe do Santo Cristo. O camiño de Santiago e o resultado da cristianización dun ancestral camiño pagán para ver morrer o sol no fin do mundo^{[Cómpre referencia]}. Co fin de acoller aos numerosos peregrinos, en 1749 constrúese o Hospital de Peregrinos da nosa Señora do Rosario. Os peregrinos que fan o camiño de Santiago adoitan rematar aquí a súa viaxe.

A tradición oral mestura lendas de temática relixiosa, marítima e pétrea, como as da ermida de San Guillerme, a Orca Vella, Pedras Santas, Santo Cristo de Fisterra ou a cidade de Dugium.

En 1544 houbo unha batalla contra os franceses. En 1805 os franceses foron aliados contra os ingleses, e en 1809 distinguíronse pola resistencia contra a invasión francesa, aínda que non puideron evitar o desmantelamento do castelo de San Carlos, construído no século XVII para a defensa do porto.

Patrimonio |

Casa consistorial.

A vila de Fisterra está formada por un núcleo antigo crecido en anfiteatro sobre o peirao.

O castelo de San Carlos foi construído a mediados do século XVIII dentro dun plan defensivo da ría de Corcubión xunto co castelo do Príncipe, en Ameixenda (Cee) e o castelo do Cardeal, en Corcubión.

Deseñado polos enxeñeiros Demaur e Exaccha, en 1757 iniciouse a súa construción, co reformulamento xeral, a explanación do soar, a cimentación sobre rocha a base de pedra e barro e un tramo de muralla. Ten forma irregular para adaptarse ao terreo rochoso sobre o que está asentado.

Foi rematado en 1767, por Real Orde de Carlos III. No asalto francés a Fisterra durante a Guerra da Independencia Española sufriu un incendio que comportou a súa destrución. Ata entón contaba con tres frontes e unha nave interior coa dependencia do oficial, o cuartel e a polvoreira. Posteriormente reformouse a nave central, e foi restaurado recentemente.

Poboación |

Evolución da poboación de Fisterra Fontes: INE e IGE.

1900

1930

1950

1981

2004

2009

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

4.708

4.994

4.838

5.322

5.093

4.995

4.990

13

14

(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Censo total ²⁰¹⁴

4824 habitantes

Menores de 15 anos

566 (11.73 %)

Entre 15 e 64 anos

3122 (64.72 %)

Maiores de 65 anos

1136 (23.55 %)

Economía |

Fisterra, terra de gran tradición marítima, vive cara ao mar. O peirao da vila acolle boa parte da actividade económica. A frota está formada por pequenos barcos de baixura que utilizan diversas artes de pesca coma o palangre, nasas ou vetas, poxando as capturas na lonxa e xunto co turismo, xera unha demanda de servizos, avituallamento de barcos, carga e descarga, hostalaría, administración, etc., que dá ocupación a boa parte da poboación.

Os restantes sectores, a agricultura de subsistencia, a industria e construción completan o cadro económico do municipio.

Fisterra na literatura popular |

O Cristo de Finisterre/ ten unha pistola d'ouro// pra matar aos do Son/ por riba de Monte Louro ^[4].

Os de Noia son borrachos,/ os de Muros aloqueiros,/ os de Fisterra son mouros,/ e os do Son sonche bucheiros ^[5]

Santo Cristo de Fisterra,/ Santo da barba dourada,/ axúdame a remontar/ a laxe de Touriñana ^[6]^[7]^[8].

Santo Cristo de Fisterra,/ Santo da barba dourada,/ veño de tan lonxe terra,/ Santo, por che ver a cara./ Veño da Virxe da Barca,/ veño de abalar a pedra./ Tamén veño de vos ver,/ Santo Cristo de Fisterra ^[9].

Santo Cristo de Fisterra,/ ten unha pistola de ouro/ para matar os do Son/ por riba do Monte Louro ^[10].

Galería de imaxes |

Artigo principal: Galería de imaxes de Fisterra.

Camiño de Santiago, Fisterra.

Vista da vila.

Castelo de San Carlos.

Capela da Nosa Señora do bo Suceso.

Faro de Fisterra.

O Cabo.

Vista desde o cabo.

Igrexa parroquial de santa María das Areas de Fisterra.

Lugares de Fisterra |

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Fisterra vexa: lugares de Fisterra.

Praias |

Praia de Mar de Fóra.

O territorio do municipio é principalmente rodeado polo mar e ofrece excelentes praias, dependendo da posición con augas fortes ou tranquilos (na sombra do cabo Fisterra).

Praia de Langosteira

Praia de Talón

Praia de Corbeiro

Praia da Ribeira

Praia de Sardiñeiro

Praia de Mar de Fóra

Praia de Arnela^[11]

Praia do Rostro

Praia de Restrelo

Parroquias |

Galicia \| Provincia da Coruña \| Parroquias de Fisterra
Duio (San Vicenzo) \| Fisterra (Santa María) \| San Martiño de Duio (San Martiño) \| Sardiñeiro (San Xoán)

Notas |

↑ Véxase no Galizionario.

↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Consultado o 14 de outubro de 2014.

↑ Cabeza Quiles, F: Toponimia de Galicia. Vigo. Editorial Galaxia. 278 páx. ISBN 978-84-9865-892-1

↑ Álvaro das Casas, en Nós 94, 15.10.1931, 192. No orixinal: d-ouro, Montelouro.

↑ Cantigas do viño. Aloque ou aloqueiro significan pantano, lameira, e, por extensión, atranco, dificultade, compromiso. Bucheiro pode significar barrigán, tripón; ou pescador de bucheiros, nome local dos muxos.

↑ Refírese á punta do cabo Touriñán, situado na parroquia do mesmo nome, no oeste do concello de Muxía.

↑ Fermín Bouza Brey 1929, 183.

↑ Lino Lema Bouzas 1993, 13. No orixinal: da Touriñana.

↑ Copla une a devoción ao Cristo de Fisterra e á Virxe da Barca.

↑ Monte Louro é lugar da parroquia de Louro, en Muros. Fermín Bouza-Brey 1929, 184. No orixinal: ôs do Son.

↑ Visor Sixpac Xunta de Galicia

Véxase tamén |

Bibliografía |

ANÓNIMO: Cantigas do viño. Edicións Castrelos, Col. O Moucho 6, Vigo 1968.

BOUZA BREY, Fermín: "Cantigas populares da Arousa", en Arquivos do Seminario de Estudos Galegos III, 1929, 153-204 [en facsímile II].

CASAS, Álvaro das (colector): "Pra un canzoneiro de Noia", en "Arquivo Filolóxico e Etnográfico de Galiza", en Nós 1931.

LEMA BOUZAS, Lino (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993.

Outros artigos |

Cabo Fisterra

Ligazons externas |

O escudo e a bandeira de Fisterra

[xentilicio_dic-1] Véxase no Galizionario.

[Datos_de_2011_publicados_en_2014.-2] Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Consultado o 14 de outubro de 2014.

[3] Cabeza Quiles, F: Toponimia de Galicia. Vigo. Editorial Galaxia. 278 páx. ISBN 978-84-9865-892-1

[4] Álvaro das Casas, en Nós 94, 15.10.1931, 192. No orixinal: d-ouro, Montelouro.

[5] Cantigas do viño. Aloque ou aloqueiro significan pantano, lameira, e, por extensión, atranco, dificultade, compromiso. Bucheiro pode significar barrigán, tripón; ou pescador de bucheiros, nome local dos muxos.

[6] Refírese á punta do cabo Touriñán, situado na parroquia do mesmo nome, no oeste do concello de Muxía.

[7] Fermín Bouza Brey 1929, 183.

[8] Lino Lema Bouzas 1993, 13. No orixinal: da Touriñana.

[9] Copla une a devoción ao Cristo de Fisterra e á Virxe da Barca.

[10] Monte Louro é lugar da parroquia de Louro, en Muros. Fermín Bouza-Brey 1929, 184. No orixinal: ôs do Son.

[11] Visor Sixpac Xunta de Galicia

搜尋此網誌

Otdfbt

Fisterra

Índice

Toponimia |