Arzúa

Arzúa
	; Alameda.;
Situación
; Xentilicio	arzuán/arzuá
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Arzúa
Poboación	6.053 hab. (2018)
Área	155,4 km²
Densidade	38,95 hab./km²
Entidades de poboación	22 parroquias
Capital do concello	Arzúa
Política (2015)
Alcalde	; Xosé Luís García López (Alternativa por Arzúa);
Concelleiros	; ; PPdeG: 4; PSdeG-PSOE: 1; Outros: Alternativa por Arzúa 7, CxG 1
	Eleccións municipais en Arzúa
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	79,60%
Na rede
	concellodearzua.com
	v; ; c; ; e; ;

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Arzúa (homónimos).

Coordenadas: 42°55′37″N 08°09′56″O / 42.92694, -8.16556

Arzúa é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Arzúa. Segundo o IGE en 2018 tiña 6053 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «arzuán»^[3].

Índice

1 Xeografía
- 1.1 Demografía

2 Cultura
- 2.1 Toponimia
- 2.2 Etnografía
  - 2.2.1 Festas e celebracións
  - 2.2.2 Gastronomía

3 Galería de imaxes

4 Parroquias

5 Lugares de Arzúa

6 Notas

7 Véxase tamén
- 7.1 Outros artigos

Xeografía |

Limita cos concellos de Boimorto, Melide, Santiso, Vila de Cruces (provincia de Pontevedra), Touro, O Pino e Frades.

Demografía |

Censo total	6219 ⁽²⁰¹⁵⁾
Menores de 15 anos	631 (10,15 %)
Entre 15 e 64 anos	3768 (60,59 %)
Maiores de 65 anos	1820 (29,26 %)

Evolución da poboación de Arzúa Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
9036	8743	10 754	7377	6632	6490	6328	6315	6276				13	14
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Cultura |

Toponimia |

Arzúa foi confundida coa cidade de Araduca, poboada por galaicos brácaros e situada preto do actual Porto, citada por Tolomeo na súa Xeografía do século II despois da era actual. Segundo Manuel C. Díaz y Díaz o topónimo tería orixe latina: argia, -mato-. En galego arxe, é palabra moi común na zona de Arzúa, Boimorto, Touro e Santiso, de certa profusión no noroeste peninsular do século VII. A orixe do actual nome de Arzúa estaría en argiola, zona máis ou menos extensa dominada por toxos, xestas, silveiras e carrasco. A forma máis antiga do nome de Arzúa sería Arçúa,(Arxúa en galego actual) co tempo castelanizaríase polo actual Arzúa^[4]. Segundo Fernández López, Arzúa viría de A-Re-Sua ou aream sudam ("espazo soleado"), Ara-súa. Asentamento romano agrícola, leira en renda ou propiedade ben orientada ao sol que medraría vinculada ao Camiño Primitivo ou á Vía XIX^[5].

Etnografía |

É tradición que as campás da igrexa de Santa María de Rendal, parroquia de Arzúa, posúen poderes curativos e son capaces de curar a dor de moas se os que a sufrían tanxían as campás collendo cos dentes o cabo do badalo o Sábado de Gloria. Tamén son curativas as augas da fonte de San Lourenso de Brandeso, noutrora moi nomeadas, estando indicadas para enfermidades da pel e úlceras crónicas ^[6].

Festas e celebracións |

Festa do queixo.

A feira de Arzúa celébrase os días 8 e 22. Existen outras concentracións feirais con asistencia pública importante, como a festa do queixo, de sona nacional, e que se realiza anualmente o primeiro domingo de marzo. As outras feiras que organiza o concello son:

Mostra de Apicultura: a data de celebración é variable pero sempre ten lugar durante o mes de xaneiro.

Feira do cabalo: 3 de xullo.

Feira de artesanía: 22 de xullo.

Primeira Feira dos Cans de Caza: último domingo de setembro.

Segunda Feira de Cans de Caza: primeiro domingo de outubro.

Feira do Capón: 22 de decembro.

A parte de feiras, no concello existen outras datas sinaladas que levan parella unha conmemoración, tal é o caso do Día das Letras Galegas, o Día da Galiza mártir ou o Día do Libro^[7]. En diferentes parroquias de Arzúa existen outras festas a destacar, como son:

Festa do Roscón de Pascua: en Dodro o sábado de Pascua.

Festa dos Botes: en Arzúa o segundo domingo de agosto.

Xornadas do Pan: organizadas pola asociación Ánxel Casal, no meses de agosto e setembro e rotando polas distintas freguesías arzuás.

Festa do Deporte: durante o mes de setembro.

Festa do Emigrante: en Boente, os segundos mércores e xoves do mes de agosto.

Festa das castañas: en Rendal, o 31 de outubro.

Outras celebracións son as tradicionais festas e romarías que se reparten durante todo o ano por tódolos currunchos das terras arzuás:

San Sebastián, na Mella, o domingo seguinte ao 20 de xaneiro.

San Vicente, en Burres o 23 de xaneiro.

As Candeas, en Santa María de Arzúa o domingo seguinte ao 2 de febreiro (festa-exaltación do caldo galego).

Domingo de Corredor : en Oíns o domingo anterior ao Entroido.

Santa Cruz, en Branzá o 3 de maio e en Maroxo o 11 de setembro.

Perpetuo Socorro, en Brandeso o 21 de maio.

Corpus Christi,
- en Arzúa, Branzá e Dodro, no mes de xuño (60 días despois do domingo de Pascua).
- en Figueiroa o 27 de xuño.
- en Viñós o 30 de xuño.
- en Santo Estevo do Campo o primeiro domingo de xullo.
- en Brandeso o 11 de agosto.
- en Santa María de Arzúa o 14 de agosto.
- en Tronceda o 16 de agosto.
- en Oíns o domingo seguinte á Santa María.

Santo Antonio, en Vilantime e Branzá o domingo seguinte ao 13 de xuño.

San Xoán, en Santa María de Arzúa e en Dodro o 24 de xuño.

San Pedro, en Pantiñobre o sábado seguinte ao San Xoán, en Vilantime os días 29 e 30 de xuño e en Lema e Viñós o 29 de xuño.

San Paio, en Pregontoño e Figueiroa o 26 de xuño.

Santa Margarida en San Martiño de Calvos de Sobrecamiño o segundo domingo de xullo.

Nosa Señora do Carme,
- en Viñós o do domingo seguinte ó 30 de xuño.
- en Arzúa os días 16, 17 e 18 de xullo.
- en Figueiroa o 1 de agosto.
- en Santa María de Arzúa o domingo seguinte ó 15 de agosto.
- en Pantiñobre o 27 de decembro.

San Cristovo, en Dombodán os días 30 e 31 de xullo.

Santa Marta, en Pantiñobre o primeiro sábado de agosto.

San Lourenzo, en Brandeso o 10 de agosto.

Santa María, en Santa María de Arzúa, Dodro, A Castañeda, Rendal, Tronceda e Viladavil o 15 de agosto e en Maroxo os días 15 de 16 de agosto.

Festa do San Queremos, en Vilantime, o penúltimo sábado de agosto.

Festa da Mota na ermida da Mota en Santo Estevo do Campo. As festas da ermida son 24 de agosto (Mota Pequena), o 21 de setembro (Mota Grande) e o 28 de outubro, dedicados a San Bartolomé, San Mateo e San Simón respectivamente.

San Salvador, en Santa María de Arzúa o segundo domingo posterior á Santa María.

Romaría de Nosa Señora, no Viso o primeiro domingo de setembro.

Virxe da Saleta, en Boente o terceiro sábado e domingo de setembro.

San Cosme, en Oíns os días 24, 25 e 26 de setembro.

Santo Cristo, en Branzá o último domingo de setembro.

San Miguel, en Rendal o 29 de setembro.

O Rosario, en Lema o primeiro domingo de outubro.

Romaría de San Froilán, en Rendal o 5 de outubro.

Romaría da Fonte Santa, en Lema o segundo domingo de outubro.

San Martiño, en Calvos de Sobrecamiño os días 11, 12 e 13 de novembro.

Santa Leocadia, en Branzá o 9 de decembro.

Santo Estevo, en Santo Estevo do Campo e Pantiñobre o 26 de decembro.

Gastronomía |

Arzúa posúe unha denominación de orixe dos seus queixos Arzúa-Ulloa, un dos máis representativos de Galicia. Todos os anos, o primeiro domingo de marzo faise a festa do queixo.

Galería de imaxes |

Artigo principal: Galería de imaxes de Arzúa.

Casa do concello

O ceo escurecendo en Arzúa

Río a 3 km de Arzúa

A 3 km de Arzúa

Corredoira

A ponte vella vista dende a de nova construción

A Ponte nova vista dende a vella

Monumento ós gandeiros

Parroquias |

Galicia | Provincia da Coruña | Parroquias de Arzúa

Lugares de Arzúa |

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Frades vexa: Lugares de Arzúa.

Notas |

↑ Véxase no Galizionario.

↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Consultado o 14 de outubro de 2014.

↑ Costas González, X.-H. (2016): Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega, páx. 41. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7

↑ Porén aparece escrito Arzua nun documento de 1245, segundo o Inventario Toponímico da Galicia Medieval

↑ Arzúa non foi Araduca, no blog A Nosa Historia (3-6-2009).

↑ Gran Enciclopedia Galega, s. v. Arzúa.

↑ Cultura^{[Ligazón morta]}, na páxina web do concello de Arzúa.

Véxase tamén |

Outros artigos |

Queixo de Arzúa-Ulloa

Arzúa en OpenStreetMap.

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[xentilicio_dic-1] Véxase no Galizionario.

[Datos_de_2011_publicados_en_2014.-2] Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Consultado o 14 de outubro de 2014.

[3] Costas González, X.-H. (2016): Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega, páx. 41. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7

[arçua-4] Porén aparece escrito Arzua nun documento de 1245, segundo o Inventario Toponímico da Galicia Medieval

[topónimo-5] Arzúa non foi Araduca, no blog A Nosa Historia (3-6-2009).

[6] Gran Enciclopedia Galega, s. v. Arzúa.

[datas-7] Cultura^{[Ligazón morta]}, na páxina web do concello de Arzúa.

搜尋此網誌

Otdfbt

Arzúa

Índice