Coordenadas: 52°19′N 5°33′L / 52.317, -5.550

Países Baixos
Nederland
Bandeira Escudo
Lema: Je maintiendrai (Francés: Mantereime)
Het Wilhelmus Himno nacional dos Países Baixos
Capital  • Poboación	Ámsterdam1 758.198 (2008)
Cidade máis poboada	Ámsterdam
Linguas oficiais	Neerlandés e frisón 2
Forma de goberno	Monarquía parlamentaria
Rei Primeiro ministro	Guillerme Alexandre Mark Rutte
Independencia do Imperio Español
• Declarada  • Recoñecida	26 de xullo de 1581 30 de xaneiro de 1648
Superficie	Posto 131º
• Total	41 526 km²
• % auga	18,41%
Fronteiras	1 027 km
Costas	451 km
Poboación	Posto 59º
• Total (2016 est.[1])	17 000 239 hab.
• Densidade	393 hab./km²
PIB (nominal)	Posto 15º
• Total (2008)	909 465 millóns US$
• per cápita	54 445 US$
PIB (PPA)	Posto 20º
• Total (2008)	675 419 millóns US$
• per cápita	40 433 US$
Moeda	Euro 3 (€, EUR)
IDH (2008)	0,960 (9º) – Moi Alto
Xentilicio	Neerlandés, neerlandesa
Fuso horario	CET (UTC+1)
• Horario de verán	CEST (UTC+2)
Dominio de Internet	.nl 4
Prefixo telefónico	+31
Prefixo radiofónico	PAA-PIZ
Código ISO	528 / NLD / NL
Membro de: UE, OTAN, ONU, OCDE, OSCE, Benelux
1 A sede do Goberno atópase na Haia 2 O Limbúrxico e o Baixo saxón están recoñecidos como linguas minoritarias 3 Antes de 2001: florín neerlandés. 4 Tamén se usa .eu, ao igual que nos demais membros da UE.
v c e

Os Países Baixos (en neerlandés: Nederland) é un dos países constituíntes do Reino dos Países Baixos que abrangue a súa parte europea e os municipios especiais de Bonaire, Saba e San Eustaquio. Localizado no noroeste de Europa, limita ó norte e ó oeste co mar do Norte, ó leste con Alemaña e ó sur con Bélxica. Aínda que Holanda é en orixe o nome de dúas das súas provincias, Holanda Setentrional e Holanda Meridional, nalgunhas linguas como é o caso do galego pasou a ser a forma usual de se referir a todo o país, en holandés pola contra Holland só se usa para se referir a esas dúas provincias.

O país é un dos máis densamente poboados do mundo, e tamén está entre os de altitude media máis baixa (un cuarto do seu territorio está baixo o nivel do mar, a quen foi gañado mediante a construción de diques). Os neerlandeses son coñecidos polos seus diques, os seus tulipáns, os seus muíños e a súa tolerancia social. As políticas liberais que rexen a súa actuación son frecuentemente mencionadas e usadas como exemplos nos demais países.

Politicamente o reino dos Países Baixos é unha monarquía constitucional e membro da Unión Europea. Ámsterdan é a capital constitucional e onde está a residencia oficial da raíña. A se do goberno e a residencia habitual da raíña, as embaixadas e o Tribunal Internacional de Xustiza teñen a súa sede na Haia.

Historia |

Retrato de Ámsterdan durante a idade de ouro neerlandesa.

No reinado de Carlos V, Sacro Emperador Romano e rei de España, a rexión era parte das Dezasete Provincias dos Países Baixos, abranguendo a maior parte do que hoxe é Bélxica. A proclamación da independencia (Unión de Utrecht, 1579; abdicación da soberanía española, 1581), no reinado de Filipe II, seguiu a guerra de independencia. A sinatura, baixo Filipe IV, do Tratado de Münster pon fin á Guerra dos Oitenta Anos. O imperio español recoñeceu a República Holandesa dos Países Baixos Unidos, gobernados pola casa de Orange-Nassau e os Estados Xerais, que anteriormente foran unha provincia do imperio español. Holanda tornouse así a primeira nación europea en asumir unha forma de goberno republicana.

Aínda que o novo Estado exercese autonomía apenas sobre as provincias do norte, a República das Sete Provincias Unidas dos Países Baixos desenvolveuse e tornouse unha das máis importantes potencias navais e económicas do século XVII. Neste período, coñecido coma a súa Idade de Ouro, os Países Baixos estenderon as súas redes comerciais por todo o planeta, estabelecendo colonias en lugares tan distantes coma Xava e o Nordeste brasileiro.

Eclipsada pola ascensión británica durante o século XVIII, a rexión foi máis tarde incorporada ó imperio francés baixo Napoleón Bonaparte. Mais no Congreso de Viena (1815), constituíuse o Reino dos Países Baixos, incluíndo os actuais Bélxica e Luxemburgo. Aquela conseguiu a súa independencia en 1830; este, que seguía regras sucesorias distintas, seguiu o seu propio camiño logo da morte do rei Guillerme III. Xa no século XIX, os Países Baixos industrializáronse máis lentamente do que o fixeron os países veciños.

Neutral na Primeira Guerra Mundial, o país foi ocupado pola Alemaña nazi en maio de 1940, sendo liberado en 1945. Na posguerra, a economía ergueuse de novo, e o país ingresou en organizacións como o Benelux, a Comunidade Económica Europea e a Organización do Tratado do Atlántico Norte.

Seguindo, en Maastricht, a sinatura do Tratado da Unión Europea, o país foi un dos seus membros fundadores, e adheriuse ó euro en 1999, coas moedas e billetes circulando a partir de 2002.

Goberno e Política |

Binnenhof, centro da política neerlandesa

Os Países Baixos son unha monarquía constitucional dende 1815, antes república, de 1581 até 1806 (foi ocupada por Francia entre 1806 e 1815). A Guerra dos Oitenta Anos, entre 1568 e 1648, asegurou a independencia neerlandesa de España. Réxese de acordo ao Estatuto do Reino de 1954 e á Constitución de 1815, os cales foron reformados en innumerable cantidade de ocasións. O sufraxio universal masculino implantouse en 1917 e o feminino en 1919.

A súas políticas liberais chamaron a atención mundial particularmente na área de consumo de drogas, prostitución e eutanasia.^[2] O país descríbese como un estado de consolidación político-social, chegando mesmo a proxectarse como un statu quo dos países do mundo. As políticas do seu goberno caracterízanse por un esforzo en alcanzar amplo consenso en decisións importantes, dentro da comunidade política e da sociedade na súa totalidade. O Estado ademais caracterízase política e socialmente por reformar institucións como a familia e permitir con iso a entrada de novas maneiras de convivencia social tales como o matrimonio do mesmo sexo, a prostitución, a clonación, a eutanasia e o utilización de drogas para uso lúdico.

O xefe de estado é, dende 2013, o Rei Guillerme Alexandre de Orange-Nassau, quen nomea formalmente os membros do goberno. Na práctica, unha vez coñecidos os resultados das eleccións parlamentarias, fórmase un goberno de coalición (nun proceso que pode demorar varios meses), tras o que o goberno constituído é oficialmente nomeado pola raíña. O xefe do goberno é o primeiro ministro ou Ministro Presidente, que é tamén, xeralmente, o líder do maior partido da coalición.

O parlamento consiste de dúas cámaras. As eleccións para os 150 membros da Cámara Baixa (Tweede Kamer, ou Segunda Cámara) ten lugar de catro en catro anos, ou a intervalos menores en caso de que Cámara Baixa aprobe unha moción de censura contra o goberno. O Senado, menos importante (Eerste Kamer, ou Primeira Cámara), escóllese de catro en catro anos despois das eleccións provinciais polos membros dos parlamentos provinciais elixidos recentemente. En conxunto, as dúas cámaras son coñecidas como os Staten Generaal, ou Estados Xerais. O poder xudicial é representado polas Asembleas Provisionais, as cales tamén son elixidas por sufraxio directo.

Os analistas políticos consideran os Países Baixos un clásico exemplo dun estado constitucional. O país é sede do Tribunal Internacional de Xustiza.

Provincias e dependencias |

Os Países Baixos están divididos en doce rexións administrativas, chamadas provincies (provincias), cada unha baixo o mandato dun gobernador chamado Commissaris van de Koningin (Comisario da Raíña), excepto na provincia de Limburgo onde o comisario se chama Gouverneur (Gobernador). Tódalas provincias están divididas en municipalidades (gemeenten), sendo en total 380 (1 de xaneiro de 2018). O país tamén está subdivido en distritos acuícolas, gobernado por unha Xunta da Auga (waterschap ou hoogheemraadschap), cada unha con autoridade en asuntos relacionados coa auga, habendo 21 a 17 de maio de 2018. A creación destas Xuntas da Auga é incluso anterior á da propia nación, xa que estas aparecen por primeira vez en 1196. De feito, as xuntas das augas neerlandesas son unhas das máis antigas entidades democráticas do mundo que aínda existen.

Provincias dos Países Baixos Band. Provincia Capital Cidade máis populosa Área (km²) Poboación[4] Densidade (por km) Brabante do Norte Den Bosch Eindhoven 5.099 2.434.744 477 Zelandia Middelburg Middelburg 2.934 380.897 130 Drenthe Assen Assen 2.680 489.695 183 Flevoland Lelystad Almere 2.412 383.496 159 Frisia Leeuwarden Leeuwarden 5.749 645.101 112 Groninga Groninga Groninga 2.960 574.481 194 Gueldria Arnhem Nimega 5.137 1.990.871 388 Holanda Meridional A Haia Rotterdam 3.419 3.477.876 1017 Holanda Setentrional Haarlem Ámsterdam 4.092 2.647.149 647 Limburgo Maastricht Maastricht 2.209 1.140.813 516 Overijssel Zwolle Enschede 3.421 1.125.108 329 Utrecht Utrecht Utrecht 1.449 1.210.761 836

Seis illas do Mar do Caribe pertencen ós Países Baixos, na forma das dependencias de Aruba e das Antillas Neerlandesas (Nederlandse Antillen), que agrupan as outras cinco.

Xeografía |

Paisaxe típica neerlandesa

Imaxe de satélite dos Países Baixos o 6 de maio de 2000.

O nome do país, Nederlanden ("Terras baixas"), débese a que unha parte do norte e oeste do territorio do país atópase por baixo do nivel do mar. Ao sueste do país se estenden os chamados Países Altos superiores, que se elevan un pouco por riba do nivel do mar.

Un complexo sistema de drenaxe de auga, cuxa construción se iniciou na época medieval, permitiu incrementar a superficie do país en máis dun 20%. Sen unha drenaxe constante a metade dos Países Baixos sería alagado polo mar e polos numerosos ríos que cruzan o seu territorio, como é o caso do Rin que desemboca en Rotterdam, o que fixo desta cidade o porto de maior tráfico de Europa. Xunto co Rin hai outros dous ríos máis que dividen ao país en dúas partes, estes son o río Mosa e o Waal. O punto máis alto do país atópase en Vaalserberg, na provincia de Limburgo e ten unha altitude de 321 metros sobre o nivel do mar.^[5]

Plan Delta |

Durante a inundación de 1953 causada polo mar do Norte, a fenda nun dique causou a morte a 1.835 persoas, forzando a evacuación doutras 70.000, ademais de ser destruídas 4.500 edificacións. Para evitar que unha catástrofe así se repetise, un ambicioso proxecto foi posto en marcha, o Plan Delta (en neerlandés: Deltawerken) que uniu as desembocaduras do Rin e o Mosa. Todo este proxecto está considerado unha das sete marabillas do mundo moderno segundo a Sociedade Americana de enxeñeiros civís.

Ademais, os Países Baixos son un dos países que máis sofren o cambio climático. Non só son un problema as inundacións producidas polo mar, xa que un desbordamento dos ríos tamén podería ser moi perigoso.^[6][7]

Clima |

O bioma primixenio nos Países Baixos é o bosque amornado de frondosas. Segundo WWF, a práctica totalidade dos Países Baixos pertence á ecorrexión denominada bosque mixto atlántico, salvo o extremo sueste, que corresponde ao bosque de frondosas de Europa occidental. O vento predominante é suroeste e causa un clima oceánico moderado con calorosos veráns e invernos suaves. As seguintes táboas están baseadas en resultados do instituto KNMI en De Bilt (Utrecht) entre 1971 e 2000:

Economía |

O máis longo dos trece diques do Plan Delta.

As bicicletas son un dos medios de transporte máis empregados no país.

Os Países Baixos son unha das maiores e máis desenvolvidas economías do mundo. No ano 2005 o seu PIB (Produto Interior Bruto) creceu un 1,5%, dando como resultado unha renda per cápita de 30.300 $dólares. O 79% da forza laboral traballa no sector servizos, un 17% traballa na industria, e tan só o 2% da forza laboral traballa no sector de agricultura. No ano 2005 a taxa de desemprego situouse no 6,6%, e a pobreza alcanzou ao 0,5% da poboación.^[8]

A economía destaca polo seu alto grao de competitividade, situándose no oitavo posto da táboa mundial. O comercio representa máis do 80% do seu PIB e se sumamos as súas importacións e exportacións, a pesar de que a súa poboación ten un peso relativo do 0.22% na poboación mundial, o seu comercio equivale ao 4% do total. En 2006, o porto de Rotterdam era o sétimo colector máis grande en termos de TEU. No norte, preto de Slochteren está situado un dos campos de gas natural máis grandes do mundo.^[9] Até agora a explotación deste campo deu un ingreso total de 159 mil millóns de euros dende mediados dos anos 1970. Cun pouco máis da metade das reservas consumidas e esperando unha subida continuada dos prezos do petróleo espéranse ingresos durante as próximas décadas.^[10]

Turismo |

Ámsterdan é a capital do país e un dos destinos máis visitados polos turistas. Os lugares máis relevantes para visitar en Ámsterdan son o Museo van Gogh, o Rijksmuseum e a casa de Anne Frank. A poboación utiliza a bicicleta como medio de transporte preferente.

No resto do país os destinos más frecuentes son A Haia, capital administrativa dos Países Bajos, Rotterdam co Europoort, o porto máis grande de Europa e segundo do mundo, Gouda co seu mercado de queixo que se celebra todos os xoves, Alkmaar tamén importante polos seus queixos, Maastricht, cidade máis antiga dos Países Baixos xunto con Nimega e as localidades de Lisse e Hillegom que posúen o Keukenhof, o famoso xardín neerlandés que posúe tipo de flores típicas, coma o tulipán, antigos muíños holandeses, lagos ou fontes. Tamén importantes son Delft, Haarlem, Utrecht ou Groninga.

Demografía |

Densidade de poboación nos Países Baixos no 2006.

Evolución demográfica dos Países Baixos.

No ano 2007, os Países Baixos tiñan unha poboación de 16.570.000 habitantes e un PIB de 30.174 € per cápita. Con máis de 450 habitantes por quilómetro cadrado, é un dos países máis densamente poboados do mundo. Hai dúas linguas oficiais, ambas as dúas xermánicas, o neerlandés e o frisio, aínda que este só se usa na provincia setentrional da Frisia. Ademais están recoñecidas coma linguas minoritarias o baixo saxón e o limbúrxico.

A esperanza de vida é de 79,1 anos, o 99% da poboación esta alfabetizada e a media de fillos por muller é de 1,66. A maioría dos seus habitantes son descendentes dos francos, dos frisios e dos saxóns.

O goberno alentou a emigración despois da segunda guerra mundial xa que temía unha superpoboación do territorio. Preto de medio millón de persoas abandonaron o país, pero o número de inmigrantes provenientes principalmente das Indias Orientais, Turquía, Suriname, as Antillas Neerlandesas e Marrocos, superou o número de emigrantes.

A composición étnica actual é a seguinte:^[11]

• 80,9% neerlandeses


• 2,4% indonesios
  


• 2,4% alemáns
  


• 2,2% turcos
  


• 2,0% surinameses
  


• 1,9% marroquís
  


• 0,8% antillanos e arubanos
  


• 6,0% outros

A maioría da poboación (63% en 1999) non se considera parte de igrexa ningunha. A minoría restante divídese principalmente entre o catolicismo, (18%), máis forte ó sur dos grandes ríos, e o protestantismo, ó norte (15%). A maior parte destes protestantes pertence á Igrexa Reformada Neerlandesa.

Talvez porque a súa guerra de independencia estivo intimamente relacionada cos conflitos relixiosos desencadeados pola Reforma, o país ten unha tradición de tolerancia e liberalidade. Mais recentemente, as políticas nacionais sobre drogas recreativas, prostitución, o matrimonio homosexual e a eutanasia atraen atención internacional; Ámsterdan tende a ser vista como unha cidade onde "se pode facer todo".

Urbanización |

Mapa esquemático do Randstad.

O país está densamente poboado, aínda que as cidades sexan modestas no tamaño comparado con outros países europeos ou mundiais. Aínda que non teñen un tamaño moi grande o seu grao de urbanización é moi alto. A capital e a cidade máis grande é Ámsterdan, aínda que o goberno está localizado en A Haia. Mentres que a capital xeralmente está definida como a cidade onde habita a sede do goberno, neste caso ninguén chamaría nunca á Haia como capital. De tódolos xeitos esta cidade é chamada tamén a "capital legal do mundo" ao posuír a Oficina Europea de Policía (Europol).

Randstad |

O Randstad (do neerlandés rand: beira e stad: cidade) é o nome que recibe a maior conurbación dos Países Baixos, á súa vez unha das maiores de Europa.

Hai que distinguir entre a área metropolitana de Randstad, cunha poboación ao redor dos 6,5 millóns de habitantes (40% do total dos Países Baixos), e a Rexión de Randstad, (unha asociación socio-económica) que reúne uns 7,6 millóns de habitantes (case a metade da poboación do país).

Ambas as entidades esténdense polas provincias de Holanda Meridional, Holanda Setentrional, Utrecht e Flevoland.

Cidades máis habitadas |

Listaxe	Cidade	Provincia	Pob.	Listaxe	Cidade	Provincia	Listaxe	Ámsterdan Rotterdam
1	Ámsterdan	Holanda Setentrional	739.290	11	Arnhem	Gueldria	140.780
2	Rotterdam	Holanda Meridional	539.650	12	Breda	Brabante do Norte	139.810
3	A Haia	Holanda Meridional	473.940	13	Apeldoorn	Gueldria	136.510
4	Utrecht	Utrecht	255.200	14	Enschede	Overijssel	132.560
5	Eindhoven	Brabante do Norte	209.700	15	Amersfoort	Utrecht	126.750
6	Almere	Flevoland	185.430	16	Dordrecht	Holanda Meridional	118.540
7	Tilburg	Brabante do Norte	182,150	17	Zoetermeer	Holanda Meridional	118.020
8	Groninga	Groninga	166.120	18	Leiden	Holanda Meridional	117.480
9	Nimega	Gueldria	151.030	19	Maastricht	Limburgo	116.200
10	Haarlem	Holanda Setentrional	146.960	20	Zwolle	Overijssel	102.220
Censo 2008

Cultura |

Erasmo de Rotterdam, retratado por Hans Holbein o Novo.

Durante o período gótico e renacentista os Países Baixos comezaron a experimentar un desenvolvemento artístico notable, sobre todo en pintura. No plano intelectual, Erasmo de Rotterdam, nacido nos Países Baixos tivo grande influencia na vida cultural do seu país e de Europa durante o século XVI. Posteriormente e na súa honra outórgase desde 1958 o Premio Erasmus no campo das humanidades, ciencias sociais e as artes.

No século XVII, durante o período que se coñece como a «Idade de Ouro neerlandesa», a influencia cultural do país tivo a súa cúspide. Entre as figuras neerlandesas máis notorias desa época estaban Christiaan Huygens e Baruch Spinoza. Ademais, había estranxeiros que vivían no país grazas ao seu ambiente de tolerancia, como o francés René Descartes ou o inglés John Locke.

O país é coñecido popularmente polos seus muíños de vento, zapatos de madeira, tulipáns, bicicletas e tolerancia social. Réplicas de lugares neerlandeses atópanse na Vila Holandesa de Nagasaki en Xapón. Unha Vila Holandesa semellante está sendo construída en Shenyang, China. No Brasil, no interior do estado de São Paulo, está a cidade de Holambra, bautizada así en homenaxe aos inmigrantes neerlandeses.

Pintura |

Os Países Baixos teñen unha gran tradición pictórica. A pintura barroca holandesa é burguesa, dominando os temas de paisaxe, retratos e vida cotiá, coa figura de Rembrandt como o seu mellor expoñente. Nesta "Idade de Ouro neerlandesa" do século XVII tamén destacaron Johannes Vermeer, Frans Hals e anteriormente Hieronymus Bosch. En séculos máis recentes, o país produciu pintores notables como Vincent van Gogh ou Piet Mondrian. Tamén está Maurits Escher, un coñecido artista gráfico.

A abstracción de Mondrian elaborouse a partir da retícula cubista, á que progresivamente reduciu a trazos horizontais e verticais que encerran planos de cor pura. Polo seu simplificación, a linguaxe do neoplasticismo (véxase De Stijl). No período de entreguerras, Theo van Doesburg, despois de ser un dos principais defensores do neoplasticismo, renovou de maneira decisiva a arte abstracta ao manter que a creación artística só debía estar sometida a regras controlables e lóxicas.

Gastronomía |

Un Erwtensoep (sopa de chícharos) en proceso de elaboración, é o prato nacional.

A cociña caracterízase polo consumo en grandes cantidades de pan e patacas. É moi popular unha torrada redonda untada con manteiga: o beschuit, que se adoita comer como almorzo con diferentes sabores ou en diferentes celebracións. Tamén é famoso un dos pratos nacionais, o Erwtensoep que basicamente é unha sopa de chícharos.

Son populares os queixos, entre os que destacan o Gouda, o Edam e o Leyden. Moitas das cidades no leste teñen os seus propios queixos, algúns deles distinguibles só polo sabor e pola súa aparencia exterior.

Pero como en tódolos países europeos as diferenzas rexionais fanse patentes e cada rexión ten os seus pratos típicos. O norte, protestante, ten outra forma de ver a vida que o sur, católico; e iso vese tamén nas súas influencias gastronómicas.

Lingua |

No país, a maioría da poboación fala a lingua neerlandesa, mais tamén están recoñecidas outras linguas e dialectos rexionais. As linguas oficiais son o neerlandés, coñecida por tódolos habitantes dos Países Baixos, Flandres e Suriname e a lingua frisoa, que é co-oficial na provincia de Frisia, está lingua é falada por 453.000 persoas.^[12]

Outras linguas utilizadas son os do baixo saxón, usados na parte nordeste do estado, e recoñecidos polos neerlandeses como linguas rexionais de acordo á Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias. Utilízano 1.798.000 persoas. Outra lingua utilizada é a lingua limburguesa, que se fala no sueste da provincia de Limburgo por 825.000 persoas.^[13]

Cómpre destacar que é tradicional no país coñecer outras linguas, o 70% da poboación dá falado inglés, entre o 55 e o 59% sabe alemán e sobre o 19% controla o idioma francés.^[14]

Festivos |

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Países Baixos

Outros artigos |

• Holanda (rexión)

v c e Unión Europea Alemaña Austria Bélxica Bulgaria Chipre Croacia Dinamarca Eslovaquia Eslovenia España Estonia Finlandia Francia Grecia Hungría Irlanda Italia Letonia Lituania Luxemburgo Malta Países Baixos Polonia Portugal Reino Unido República Checa Romanía Suecia

v c e Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) Albania Alemaña Bélxica Bulgaria Canadá República Checa Croacia Dinamarca Eslovaquia Eslovenia España Estados Unidos Estonia Francia Grecia Hungría Islandia Italia Letonia Lituania Luxemburgo Noruega Países Baixos Polonia Portugal Reino Unido Romanía Turquía

v c e Países do mundo • Europa Albania • Alemaña • Andorra • Austria • Belarús • Bélxica • Bosnia e Hercegovina • Bulgaria • Chequia • Chipre • Cidade do Vaticano • Croacia • Dinamarca • Eslovaquia • Eslovenia • España • Estonia • Finlandia • Francia • Grecia • Hungría • Irlanda • Islandia • Italia • Kosovo • Letonia • Liechtenstein • Lituania • Luxemburgo • Macedonia do Norte • Malta • Moldavia • Mónaco • Montenegro • Noruega • Países Baixos • Polonia • Portugal • Reino Unido • Romanía • San Marino • Serbia • Suecia • Suíza • Ucraína Países con parte do seu territorio en Europa Acerbaixán • Armenia • Casaquistán • Rusia • Turquía • Xeorxia