Peixes Rango fósil: Cámbrico - Actualidade
Mero xigante no Aquarium de Xeorxia Peixe león vermello
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata (sen clasif.): Craniata Superclase: Pisces
clases
†Conodonta Hyperoartia Petromyzontidae (lampreas) †Pteraspidomorphi †Thelodonti Anaspida Cephalaspidomorphi Galeaspida Pituriaspida Osteostraci Gnathostomata (peixes con mandíbula) †Placodermi Chondrichthyes (peixes cartilaxinosos) †Acanthodii Osteichthyes* (peixes óseos) Actinopterygii (peixes con aleta con radios) Sarcopterygii (peixes con aletas lobuladas) Coelacanthimorpha (celacantos) Dipnoi (pulmonados)

Os peixes (Pisces) son animais vertebrados, ovíparos, acuáticos e con respiración branquial. A especialidade da zooloxía que se ocupa especificamente dos peixes chámase ictioloxía. O grupo dos peixes é un taxon parafilético, é dicir, un caixón de xastre definido pola exclusión dun taxon (os tetrápodos) doutro maior (os vertebrados), e non pola posesión de características derivadas comúns. Inclúense nesta definición os mixíns, a lamprea, os condrictios (ou peixes cartilaxinosos) e os osteíctios (ou peixes óseos), así coma diversos grupos relacionados extintos. A maioría dos peixes son ectotérmicos, é dicir, dependen de fontes externas para obter calor, o que provoca que a temperatura do seu corpo varíe segundo a temperatura do ambiente. Algúns dos grandes peixes coma o tiburón branco e o atún teñen unha temperatura máis alta de seu.^[1][2] Como é propio dos primeiros vertebrados, son acuáticos e, a diferenza do que observamos nos tetrápodos, a respiración prodúcese por branquias situadas nas fendeduras da farinxe. A locomoción baséase nunha forma hidrodinámica, con movementos laterais do corpo auxiliados por extremidades que son aletas.

Os peixes son abundantes en tódalas masas de auga da Terra e poden ser atopados en case tódolos ambientes acuáticos, dende as correntes de alta montaña ata as zonas máis profundidades dos océanos. É un grupo moi heteroxéneo con preto de 32.000 especies, máis ca ningún outro grupo de vertebrados.

Evolución |

Os peixes orixináronse a partir doutros cordados contra o comezo do Cámbrico. Non se sabe con seguridade onde fixar a súa orixe.

Os condrictios son un grupo de vertebrados moi primitivos, pero moi exitosos evolutivamente, xa que as quenllas son animais antiquísimos que non cambiaron moito desde a súa orixe e que hoxe en día seguen sendo un grupo moi ben adaptado ao mundo.

Os vertebrados terrestres (tetrápodos) diferenciáronse a partir de peixes emparentados co celacanto ou os peixes pulmonados, e algunhas das primeiras formas están a metade de camiño entre o noso concepto de peixe e o de anfibio.

Clasificación |

.

.

Podemos clasificar os peixes segundo diferentes criterios:

• 
  Zoolóxico, que é o que seguiremos no seguinte apartado.


• 
  Ecolóxico: de mar ou de auga doce, peláxicos ou demersais, tolerantes ou non á salinidade, migratorios ou non etc.


• 
  Gastronómico: brancos ou azuis.


• 
  Económico: comestibles (de interese pesqueiro) ou non.

Clasificación zoolóxica |

Tradicionalmente divídense en Ágnatos (é dicir, sen mandíbula, infrafilo Agnatha) e Gnatóstomos ou mandibulados (infrafilo Gnathostomata). Hai autores que dan a estes taxons a denominación de superclase.

No primeiro grupo incluénse as lampreas (clase Cephalaspidomorphi) e os peixes viscosos (clase Myxini), que algúns autores non consideran verdadeiros vertebrados. No segundo grupo están os peixes cartilaxinosos (raias e quenllas, clase Chondrichtyes) e os peixes óseos (clase Osteichthyes).

• Subfilo Vertebrata
  
  • Infrafilo Agnatha
    
    • Clase Cephalaspidomorphi
      
    
    
    • Clase Myxini
      
    
    
  
  
  • Infrafilo Gnathostomata
    
    • Clase Chondrichthyes
      
    
    
    • Clase Osteichthyes
      
    
    
  
  

Os peixes cartilaxinosos ou condrictios caracterízanse polo seu esqueleto formado exclusivamente de cartilaxe, aberturas branquiais non protexidas por opérculos, fociño alongado coa boca disposta na cara ventral, aletas carnosas e ríxidas (non pregables coma no caso dos peixes óseos) e ausencia de vexiga natatoria. A maioría das especies son vivíparas.

Os peixes óseos ou osteictios (ou peixes verdadeiros) posúen un esqueleto formado por tecido óseo, aletas sostidas por radios, pel cuberta por escamas e branquias cubertas por opérculos. A maioría son ovíparos.

Clasificación ecolóxica |

Os peixes, así coma outros organismos acuáticos, poden clasificarse ecoloxicamente pola súa tolerancia a distintas salinidades en eurihalinos ou estenohalinos, e tamén por outros aspectos da súa adaptación e hábitos (catádromos ou anádromos)

Clasificación gastronómica |

En alimentación, os peixes clasifícanse de acordo ó seu contido en graxa, carácter que está en relación inversa á súa dixestibilidade. A cantidade de graxa depende, principalmente, dos hábitos migratorios das distintas especies.

• Peixes graxos ou azuis: cando posúen máis dun 5% de graxa. Adoitan ter a carne máis escura cá dos peixes brancos. Son especies migratorias e utilizan eses depósitos graxos para resistiren os desprazamentos. Achegan á dieta entre 100 e 200 calorías por 100 gramos.
  
  • 
    Arenque, atún e bonito, peixe espada, salmón, xarda, xurelo etc.


• Peixes magros ou brancos: con menos do 2%, polo que achegan á dieta entre 60 e 100 calorías por 100 gramos.
  
  • 
    Abadexo, bacallau (fresco), dourada, escacho, faneca, linguado, peixe sapo, pescada, sargo etc.


• Peixes semigraxos ou rosados: cando a porcentaxe de graxa oscila entre o 2% e o 5%.

Dentro dunha mesma especie, a graxa varía segundo a época do ano en que se capture. O salmón, por exemplo, adoita ter un 12% de graxa ou máis, pero despois da desova alcanza cifras de só un 1%.

A presenza dos peixes na cultura popular |

Refraneiro |

• Non hai mellor rede que a que pilla o peixe.


• O home e a pesca, ós tres días apesta.


• O peixe grande sempre come ó pequeno.


• Peixe algareado, cambio de tempo.


• Peixe con ollos, á caixa.


• Peixe con ollos, ó caldeiro.


• Pola boca morre o peixe.

Galería de imaxes |

• 
  

  

  
  

  
  

  Synchiropus splendidus
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Astronotus ocellatus
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Pterois volitans
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Quenlla branca
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Hippocampus
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Heniochus acuminatus
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Epinephelus lanceolatus
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Phyllopteryx taeniolatus
  

  
  

  
  

Notas |

Véxase tamén |

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  peixe

Ligazóns externas |

• Proxecto educativo sobre os peixes na web da Xunta de Galicia

Outros artigos |

• Os peixes na cultura popular galega