گدازه محتویات قطعه گدازه اصطلاحات گدازهها نگارخانه منابع منوی ناوبریدفتر هشتم
آتشفشانخیزیآتشفشانشناسیسنگهای آذرین
تفتالآتشفشانیسیلیسگرانرویانگلیسی
گدازه
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
گُدازه گونهای تفتال است که بر اثر فعالیتهای آتشفشانی به سطح زمین راه یابد. به تعریف دیگر آن بخش از تفتال که بر اثر کاهش فشار و فوران مقدار زیادی از گازهای محبوس در خود را از داده است گدازه نامیده میشود.
به زمینی مسطح و پهناور که بستر آن از توالی نسبتاً نازک جریان گدازه تشکیل شده و معمولاً بازالتی و ناشی از فوران شکافهای است «دشت گدازه»[۱] میگویند.[۲]
گدازهها را بر پایه میزان سیلیس (Sio۲) موجود در آنها از نظر میزان گرانروی به سه دسته بخش میکنند که این امر به دلیل اختلاف تعداد پیوند بین ملکولهای سیلیس است:
- گدازه بازالتی: میزان سیلیس کم (حدود۵۰ درصد). گرانروی کم، نقطه ذوب زیاد.
- گدازه اندزیتی: میزان سیلیس متوسط (۶۰ درصد). گرانروی متوسط. نقطه ذوب متوسط.
- گدازه گرانیتی: میزان سیلیس زیاد ۷۰ درصد). گرانروی زیاد. نقطه ذوب کم.
مهمترین عوامل مؤثر در نوع آتشفشانها عبارتاند از ترکیب تفتال-دما و مقدار گازهای محلول در آنها و فشار.
محتویات
۱ قطعه گدازه
۲ اصطلاحات گدازهها
۳ نگارخانه
۴ منابع
قطعه گدازه
قطعه گدازه (به انگلیسی: Block Lava) یا گدازه قالبی ورقهای از گدازه آتشفشانی که سرد شدهاست، گفته میشود بطوری که سطح آن را تودهای مرکب از قطعات ریز و خشن تشکیل میشود[۳]
اصطلاحات گدازهها
برای توصیف بخشها و انواع گدازهها واژگان گوناگونی به کار میرود:[۲]
- گدازه ریسمانی[۴]∗ نوعی گدازه بازالتی است که سطحی نرم، موجدار و زبانهدار و ریسمانی دارد. این گونه گدازه هنگامی به وجود میآید که یک گدازه بسیار مایعگون بر روی یک سطح سفتشده جریان یابد.
- زبانه گدازه:[۵] یکی از زائدههای کوچک و گِرد در جلوی جریان گدازه ریسمانیِ در حال حرکت
- خیز گدازه:[۶] بخش کم و بیش سرتخت یک میدان جریان گدازه ریسمانی که در نتیجه فشار گدازههای زیر لایه سطحی برآمده شدهاست.
- خاکریز گدازه:[۷] ورقههای سنگپایی از گدازه که بر روی مسیرهای طبیعی خود جریان یافته و خاکریزی جامد به وجود میآورد
- حفره:[۸] کاواکی با شکلهای متنوع در گدازهها که بر اثر به دام افتادن حباب گاز در حین سرد شدن گدازه به وجود میآید
- دریاچه گدازه:[۹] دریاچهای از گدازه مذاب معمولاً بازالتی در دهانه آتشفشانی
نگارخانه
منابع
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ گدازه موجود است. |
- بخش گدازههای ریسمانی از: ویکیپدیای انگلیسی، نسخه ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۶.
^ برابر گدازه ریسمانی از: ملکیان، فریدون، فرهنگ زمینشناسی و علوم وابسته، تهران: ۱۳۵۰خ.
↑ lava plain
↑ ۲٫۰۲٫۱ برابرنهادههای فرهنگستان زبان فارسی: دفتر هشتم. بازدید: نوامبر ۲۰۱۱.
↑ فشارکی، پ. فرهنگ جغرافیا، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۹
↑ Pāhoehoe
↑ lava toe
↑ lava rise
↑ lava levee
↑ vesicle
↑ lava lake
ردهها:
- آتشفشانخیزی
- آتشفشانشناسی
- سنگهای آذرین
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.112","walltime":"0.167","ppvisitednodes":"value":384,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":4043,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":297,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":13,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":2,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":5872,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 123.561 1 -total"," 42.56% 52.593 1 الگو:به_انگلیسی"," 40.24% 49.723 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 37.94% 46.877 1 الگو:Lang"," 35.18% 43.463 1 الگو:گرداننده_رده"," 30.42% 37.587 1 الگو:ویکیانبار-رده"," 20.78% 25.678 1 الگو:انبار"," 19.23% 23.762 1 الگو:Sister"," 14.96% 18.486 1 الگو:Side_box"," 8.05% 9.948 1 الگو:پانویس"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.017","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":818197,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1293","timestamp":"20190614234942","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u06afu062fu0627u0632u0647","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q40157","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q40157","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-04-07T20:07:38Z","dateModified":"2019-06-03T08:49:00Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Pahoehoe_toe.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":134,"wgHostname":"mw1322"););