O colonialismo (de colonia, e este do latín colonus, -i, "labrador") é a influencia ou a dominación dun país por outro máis poderoso dun xeito violento, a través dunha invasión militar, ou sutil, sen que interveña a forza. Esta dominación pode ser política, militar, informativa, cultural ou económica.

Algúns estudosos e sectores sociais e políticos, utilizan o termo neocolonialismo para facer referencia a unha dominación do tipo económico, e mesmo político, sobre un Estado xuridicamente independente. En senso similar utilízanse os termos imperialismo e neoimperialismo.

A importancia da era colonial e a súa historiografía tivo un grande desenvolvemento dentro das disciplinas históricas, e viuse fortalecida nos últimos anos a raíz da necesidade de comprender mellor os procesos globais.

Colonialización en 1800.

Orixe histórica |

En termos xerais pode dicirse que as primeiras colonias aparecen cos primeiros imperios hai 5.500 anos. Existiron colonias sumerias, babilónicas, exipcias, fenicias, cartaxinesas, gregas, romanas, maias, incas, aztecas, xaponesas, chinesas, hindús, ghanianas, malianas etc. No século XV, a expansión europea deu lugar a colonias semellantes ás romanas ou gregas en continentes como América, Asia e Oceanía, prolongándose nos séculos XVI, XVII e XVIII.

Pero o uso estrito do termo, o colonialismo a grande escala comezou contra o século XIX cando Europa comezou un proceso de expansión e colonización económica (denominado expansión capitalista) de case todo o mundo.

Imperio Cartaxinés |

A metrópole do Imperio económico, Cartago, foi na súa orixe unha colonia fenicia. Ao mesmo tempo foi unha das primeiras culturas en estabelecer colonias. Posuía territorios norte de África, Sicilia, Illas Baleares, Sardeña e Hispania. As súas colonias eran fundamentalmente comerciais, aínda que no marco das Guerras púnicas acentuouse o dominio militar dos territorios.

Colonización europea |

Clásica |

Grecia |

O proceso de fundación de polis en lugares afastados das cidades tradicionais clásicas (Atenas, Esparta...) ou cidades nais ou Metrópoles, que formaban parte da península grega, deron orixe a novas cidades en lugares como Italia (Magna Grecia), a Península Ibérica (Emporion) ou Francia (Massalia).

Imperio Romano |

O imperio romano en tempos de Traxano en 117 a.C..

Formou un grande imperio europeo, asiático e africano, incluíndo territorios tan diversos como as actuais Galiza, España, Francia, Portugal, Italia, Romanía, Líbano, parte de Marrocos etc. As súas colonias fundamentábanse nunha orde regrada (dúas vías principais e perpendiculares), a partir do cal se artellaba a cidade, baseada a miúdo sobre acampamentos das lexións. Nelas tratábase de impor a orde romana en tódolos campos (xurídico, arquitectónico, administrativo etc.). Un imperio moderno que a imitou foi o Imperio Español, no senso dunha orde tamén regrada (construción da praza maior, en torno á cal se comezaba a igrexa, o concello (a semellanza do foro, templo, curia etc.), a partir dos cales se artellaba o resto da cidade, practicado case exclusivamente en América.

Moderna |

Imperio Portugués |

A colonización europea do mundo inicíase en rigor cos descubrimentos portugueses en África, Asia, América e o Océano Atlántico e o estabelecemento das súas colonias:

• 
  Cabo Verde (1462)


• 
  Angola e Mozambique
  


• 
  Illa de Fernando Poo (1471)


• 
  Cabo de Boa Esperanza (1488)


• 
  India (por Vasco da Gama, 1498)


• 
  Brasil (por Pedro Álvares Cabral, 1500)

Imperio Español |

Coa conquista das illas Canarias e a chegada de Cristóbal Colón a América no 1492 e a primeira volta ao mundo comezada por Fernão de Magalhães e culminada polo segundo de abordo, Juan Sebastián Elcano, entre 1520 e 1522, España iniciou un enorme proceso de colonización do mundo que culminou coa constitución do Imperio Español, onde nunca se puña o sol como lle gustaba dicir ao rei Filipe II de España. Os territorios españois estendíanse por case toda América do Sur e América Central, gran parte do Caribe (Cuba, República Dominicana, Porto Rico), parte de América do Norte (Florida, Texas, California), África (parte de Marrocos, o Sáhara Español, as illas Canarias, Guinea Española, Cabo Juby, Río de Oro, Ifni e Saguia el Hamra), Asia (Filipinas), Oceanía (Guam, Micronesia, Palau, as Illas Marianas do Norte).

Os territorios de España, acostumaban contar con virreis ao mando directo do territorio. Os territorios españois en América foron organizados en virreinatos e capitanías. Ademais, contaron cun proceso constitutivo de seu no senso da creación de cidades en territorio americano (citado en Imperio Romano).

Imperio Británico |

Entre os séculos XVII e XVIII, as novas potencias europeas: Francia, Inglaterra e Países Baixos tamén emprenderon a tarefa de conquistar terras e pobos non europeos. Gran Bretaña desevolverá unha sólida política naval e de exploracións marítimas, conquistando e colonizando territorios e nacións en todo o mundo para constituí-lo Imperio Británico que tiña colonias en:

• América do Norte: as trece colonias que deron orixe aos Estados Unidos (Nova Hampshire, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, Nova York, Nova Jersey, Pensilvania, Delaware, Maryland, Virxinia, Carolina do Norte, Carolina do Sur e Xeorxia) e Canadá
  


• Caribe: Xamaica
  


• Asia: India, Birmania (actual Myanmar), Beluquistán (actual Paquistán)


• Oceanía: Australia (parte), Nova Zelandia
  


• África: Unión Surafricana, Rodhesia (actual Zimbabwe), Bechuanalandia (actual Botswana)

Os territorios coloniais británicos tiveron réximes de goberno moi diferentes. As colonias en América tiñan un réxime de tipo republicano. Porén, a India era gobernada por un virrei.

Imperio Francés |

Francia conquistou e colonizou os siguientes territorios:

• África: Tunisia, Marrocos, Alxeria
  


• América do Norte: Louisiana (actual Estados Unidos), coa súa capital Nova Orleans; Montreal e Québec.


• América do Sur: Güiana Francesa
  


• Asia: Indochina, entre outros


• Caribe: Haití
  

Francia aínda mantén territorios de ultramar, coma a illas Reunión e Mayotte (no Océano Índico preto de Madagascar), Martinica e Guadalupe (no Mar Caribe) e a Güiana Francesa (en América do Sur, ao norte de Brasil).

Colonias neerlandesas |

Países Baixos tamén vai posuír dominios coloniais en Norteamérica (Nova Ámsterdan), ao norte de Sudamérica (Suriname), Indonesia e algúns puntos de África.

Colonias alemás, belgas e italianas |

Tamén Bélxica, Italia e Alemaña conquistaron nacións e terriorios para sometelos ao dominio colonial. Como por exemplo o Congo Belga colonizado polo país europeo e paradigma da explotación occidental de África.

Contemporánea |

Engadiríanse tamén os antes citados, pero tendo en conta só as posesións de cada un a partir deste século [ex.: Gran Bretaña contabilizaríase a India, Australia, Xibraltar etc... ou Francia o Imperio Africano (e non a Luisiana). Igual para os restantes.

Descolonización |

A Independencia dos Estados Unidos no 1776 deu orixe a un amplo proceso de descolonización e creación de nacións independentes. Durante o curso do século XIX independízanse Haití e as principais colonias españolas. Durante o curso do século XX independízanse as colonias europeas en África e Asia.

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Colonialismo