Detalle d'O pensador, de Auguste Rodin.

Unha parella tomando unha decisión.

Este artigo trata sobre a actividade psíquica, para a planta de flor ver o artigo pensamento.

O pensamento^[1] é a actividade e a creación da mente, o que permite ao individuo modelar o mundo en relación coas súas metas, plans, fins e desexos. É o produto das construcións mentais elaboradas froito da actividade do cerebro. Xa que é unha das actividades fundamentais do ser humano, o pensamento é estudado por diversas disciplinas, entre as que destacan a filosofía e a psicoloxía. O obxectivo básico do pensamento é dotar de significado o mundo exterior e a un mesmo, manipulando a información. A intelixencia é a habilidade persoal para pensar dun xeito máis efectivo. Segundo a concepción empregada, un pensamento pode ser sinónimo de idea ou do acto de producila. Cando se fala de pensamento, xeralmente faise referencia a calquera actividade intelectual ou mental. Neste sentido, pode facer referencia ao acto do pensamento ou ás ideas resultantes ou elaboracións das mesmas ideas. Hai conceptos similares que é preciso considerar, como a cognición, a sensibilidade, a consciencia e a imaxinación.^[2]

Compoñentes do pensamento |

O pensamento é unha operación complexa que consta de diversos compoñentes. Os máis recoñecidos son os seguintes:

Percepción |

En contra do racionalismo, que consideraba os sentidos enganan, crese que a percepción ten un papel fundamental aportando datos ao pensamento. A percepción vai máis alá da simple sensación; é a ordenación que fai o cerebro do que lle chega do mundo exterior por medio da vista, o oído, o tacto, o olfacto ou o gusto. Para o empirismo, a percepción é a fonte fundamental do coñecemento.

Memoria |

A memoria permite almacenar pensamentos baixo a forma de lembranzas e recuperalos cando sexa necesario. É básica para a supervivencia e a posibilidade de aprendizaxe. A memoria condiciona en parte a percepción, e dá un significado ou outro ás cousas novas para colocalas dentre do sistema xeral do pensamento. Adóitase distinguir entre memoria a curto prazo e a longo prazo.

Consciencia |

A consciencia é a sensación de ser un suxeito e de estar esperto para poder pensar. Oponse a inconsciencia, postulada por Sigmund Freud. Intervén no pensamento como o centro ordenador de todos os outros compoñentes. Inclúe a sensación de ter un corpo e de ocupar un espazo material.

Emocións |

Aínda que tradicionalmente se consideraba que a razón e as emocións son termos opostos, está claro que ambas as dúas inflúen á hora de formular un pensamento. O sentimento de almacenamento xunto coa lembranza, permite a transformación posterior deste último. Por este motivo, unha lembranza consideraba positiva ten máis posibilidades de ser evocada. Canto máis forte é unha emoción, máis afecta á concepción posterior; por iso, un trauma pode bloquear a percepción de determinadas experiencias.

Tipos de pensamento |

O pensamento é un fenómeno psicolóxico racional, objectivo e externo derivado do pensar para a solución de problemas.

• 
  Pensamento dedutivo: vai do xeral ao particular. É unha forma de razoamento da que se desprende unha conclusión a partir de unha ou varias premisas.


• 
  Pensamento indutivo: é o proceso inverso do pensamento dedutivo, é o que vai do particular ao xeral. A base é a figuración de que se algo é certo nalgunhas ocasións, serao noutras similares aínda que non se poidan observar.


• 
  Pensamento analítico: realiza a separación do todo en partes que son identificadas ou categorizadas.


• 
  Pensamento de síntese: é a reunión dun todo pola conxunción das súas partes.


• 
  Pensamento creativo: aquel que se utiliza na creación ou modificación de algo, introducindo novidades, é dicir, a produción de novas ideas para desenvolver algo novo ou modificar algo existente.


• 
  Pensamento sistémico: é unha visión complexa de múltiples elementos coas súas diversas interrelacións.


• 
  Pensamento crítico: Examina a estrutura dos razoamentos sobre cuestións da vida diaria. Ten unha dobre vertente: analítica e avaliativa. Intenta superar o aspecto mecánico do estudo da lóxica.


• 
  Pensamento negativo: De modo sinxelo veñen sendo aquelas ideas propias que te fan sentir mal ou ideas alleas que crees que debeste sentir mal, e que te limitan ou pretendes limitar a outros.

Operacións racionais |

• 
  Razoamento analítico: división mental, é dicir, o pensamento divídese en dúas formas, esquerda e dereita. A parte dereita pode pensar todo o que é negativo e a esquerda todo o que é positivo.


• 
  Síntese: reúnese todo o que é mental para despois ser analizado ou lembrado.


• 
  Comparación: estabelece semellanzas e diferenzas entre os diferentes obxectos e fenómenos da realidade.


• 
  Xeralización: proceso no que se estabelece o común dun conxunto de obxectos, fenómenos e relacións.


• 
  Abstracción: operación que consite en separar por medio dunha operación intelectual un trazo ou unha cualidade de algo illadamente, ou consideralos na súa pura esencia.

Bioloxía do pensamento |

Imaxe dun cerebro por resonancia magnética funcional. Amosa as rexións da activación nunha comparación entre unha tarefa que implica un complexo movemento de estímulo visual e o estado de repouso (ollando unha pantalla en negro). As activacións (amarelo-vermello) amósanse (como é típico) nun contexto baseado na media de imaxes estruturais dos suxeitos no experimento.

Bioloxicamente, o pensamento humano recae no cerebro; é no cerebro onde se orixina o pensamento, froito da interacción entre os millóns de neuronas que contén (aproximadamente uns 100 mil millóns), as conexións entre estas (arredor de cen billóns, 10¹⁴) e os neurotransmisores.

Porén, esta percepción é relativamente nova: no antigo Exipto, durante a momificacións, retirábase o cerebro xunto con outras vísceras como unha cousa impura, xa que se cría que o corazón era o responsable da intelixencia. Durante os seguintes 5 000 anos, esta visión foi evolucionando, xa que actualmente coñécese que é o órgano que serve para as funcións mentais, aínda que, coloquialmente, se mantiveran algunhas relacións entre o corazón e certas funcións emocionais.

Como todos os órganos, o cerebro evolucionou. A súa evolución amosa todos os estados polos que pasou o ser humano, xa que o cerebro evolucionou de dentre cara fóra.^[3] A parte máis interior, e máis antiga, está composta polo tronco do encéfalo, que rexe as funcións biolóxicas básica (o latexo do corazón, a respiración...); sobre este atópase o complexo R, xa presente nos réptiles, onde radica a agresividade, a territorialidade, a xerarquía social e o ritual; arredor deste atópase o sistema límbico, fonte importante dos estados de ánimo e as emocións, da preocupación e o coidado dos novos. Finalmente, na parte exterior áchase o córtex cerebral. O córtex cerebral comprende dúas terceiras partes da masa cerebral, e é «onde a materia é transformada en consciencia».^[3]

Un pensamento está composto por centenares de impulsos electroquímicos.^[3] O hemisferio dereito do córtex é o responsable, principalmente, do recoñecemento de formas, a intuición, a sensibilidade e as intuicións creativas; mentres que o esquerdo sustenta o pensamento racional, analítico e crítico.^[3]

Notas |

Véxase tamén |

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Pensamento

Bibliografía |

• Anil K. Rajvanshi (2010). Nature of Human Thought, ISBN 978-81-905781-2-7
  


• Bayne, Tim (21 de setembro de 2013). "Thought", New Scientist.


• Simon, Herbert Models of Thought. Vol I 1979 ISBN 0-300-02347-2, Vol II 1989 ISBN 0-300-04230-2, Yale University Press.