Winston Churchill
Winston Leonard Spencer Churchill
Primeiro Ministro do Reino Unido
Período	10 de maio de 1940 27 de xullo de 1945
Sucesor	Clement Attlee
Primeiro Ministro do Reino Unido
Período	26 de outubro de 1951 7 de abril de 1955
Sucesor	Anthony Eden
Ministro de Facenda do Reino Unido
Período	6 de novembro de 1924 4 de xuño de 1929
Sucesor	Philip Snowden
Datos persoais
Nacemento	30 de novembro de 1874
	Oxford
Falecemento	24 de xaneiro de 1965
	Londres
Organización	Partido Conservador (1900-1904, 1925-1964) Partido Liberal(1904-1924)
Pai	Randolph Churchill
Nai	Jennie Jerome
Cónxuxe	Clementine Churchill
Fillos	Randolph Churchill, Diana Churchill, Sarah Churchill, Mary Soames e Marigold Frances Churchill
Alma máter	Harrow School, Royal Military College, Sandhurst, St George's School, Ascot e Stoke Brunswick School
Profesión	Político, militar e escritor
Relixión	Igrexa de Inglaterra
[ editar datos en Wikidata ]

Winston Leonard Spencer-Churchill, nado no pazo de Blenheim, na comarca de Oxford, o 30 de novembro de 1874 e finado en Londres o 24 de xaneiro de 1965, foi un político e escritor británico, coñecido polo seu liderado no Reino Unido durante a segunda guerra mundial. Así mesmo desempeñou labores de periodista, soldado e pintor, isto último no seu lecer. Foi gañador do Premio Nobel de Literatura no ano 1953.

Traxectoria |

Mocidade |

Descendente directo de John Churchill, primeiro duque de Malborough, título que herdaría o seu curmán, Churchill foi o maior de dous irmáns, fillos de Lord Randolph Churchill e Jeanette Jerome, filla dun multimillonario americano.

Winston Leonard Spencer-Churchill naceu o 30 de novembro de 1874 no pazo de Blenheim, preto de Woodstock, na comarca de Oxford, nomeado así por unha das batallas que gañou o seu máis célebre antepasado, John Churchill, primeiro duque de Marlborough. Seu pai, o político Lord Randolph Churchill, era o terceiro fillo do Sétimo Duque de Marlborough, e a súa nai, Lady Randolph Churchill, cuxo nome de solteira era Jeanette Jerome, era a filla do millonario americano Leonard Jerome.

A infancia de Churchill, como a de moitos xoves de clase alta de Inglaterra daquela, estivo marcada pola separación dos seus pais, enviado interno a varios colexios e poucas veces visitado pola súa nai e polo seu pai, ós que botaba de menos. Churchill desenvolveu tamén unha estreita relación coa súa neneira, unha das poucas persoas que o chamaba Winnie, e lamentou moito a súa morte anos despois.

No ano 1893 uniuse á Real Escola Militar de Sandhurts, graduándose dous anos despois sendo o oitavo da súa clase, e asumindo o posto de Segundo Tenente da carta unidade de cabalería húsar.

Os tempos de soldado |

Churchill en 1895

Churchill foi destinado á India, onde participou en poucas operacións militares pero desenvolveu unha paixón polo deporte do Polo, aínda que mancándose no ombro, unha lesión que se lle repetiría a miúdo dende entón. Foi na India onde comezou a escribir, e a partir de 1895 compaxinaría o seu posto militar co periodismo. En 1895 vai a Cuba como observador militar e como periodista do Saturday Review, acompañando ó exército de España nas operacións contra os independentistas. En 1898 acompaña, en condición de reporteiro, á 21ª unidade de lanceiros na Batalla de Omdurman, en Sudán.

Mentres tanto, comezaba a facer política, falando nalgúns mitins dos ''torys'', e mesmo presentándose, perdendo, no distrito de Oldham. Arthur Balfour, líder do Partido Conservador por aquel entón, di de Churchill que "pensei que era un xove prometedor, pero parece que é un home de promesas". Trala derrota, Churchill é correspondente de guerra na segunda guerra anglo-bóer entre o Reino Unido e os Afrikaaners en Suráfrica. É capturado polos Boer nunha emboscado a un convoi británico, e protagoniza unha espectacular fuga dun campo de concentración de Pretoria, chegando a cruza-la fronteira con Mozambique e chegar ó porto de Lourenço Marques (agora chamado Maputo). Esta fuga dálle fama no seu país de orixe.

Entrada en política |

Tras adquirir gran sona pola súa fuga de Pretoria, Churchill da conferencias en Inglaterra e preséntase de novo en Oldham nas eleccións xerais de 1900; esta vez gañaría, dando comezo a unha carreira ministerial que duraría 62 anos, divididos en dous períodos, de 1900 a 1922 e de 1924 a 1964. Nun primeiro lugar foi membro do Partido Conservador, pero en 1904 cambiaríase ó Partido Liberal tras diverxer da liña do seu partido en materia de proteccionismo e impostos.

Nas eleccións de 1906, Churchill preséntase e gaña en Manchester, e no goberno liberal de Henry Campbell-Bannerman é subsecretario de estado das colonias. Churchill pronto se converteu nun dos membros do goberno non ministros máis destacábeis, e cando Herbert Henry Asquith sucede a Campbell-Bannerman como primeiro ministro, Churchill é nomeado presidente da Cámara de Comercio e polo tanto entra no gabinete de goberno.

Non embargantes, segundo as leis daquela alguén ascendido a ministro tiña que gañar outras eleccións no seu distrito, e Churchill perde en Manchester fronte ó conservador William Joynson-Hicks, pero pronto recupera un escano presentándose na cidade escocesa de Dundee.

Carreira ministerial |

Como presidente da Cámara de Comercio, Churchill impulsou importantes reformas sociais en conxunción con David Lloyd George, por aquel entón ministro de facenda(Chancellor of the Exchequer); Lloyd George e Churchill farían parella política durante non pouco tempo de alí en adiante. En 1910 Churchill foi nomeado ministro do interior, onde foi protagonista dunha curiosa polémica no transcurso dunhas folgas en 1911. No famoso episodio do Asedio a Sidney Street, a garda escocesa estaba a loitar cuns anarquistas na mesma rúa, é Churchill foi fotografado moi preto da acción. Esta actitude imprudente xerou moita polémica, e de novo destaca unha cita de Arthur Balfour sobre o comportamento de Churchill: "El e máis un fotógrafo estaban ámbolos dous arriscando valiosas vidas. Entendo o que facía o fotógrafo, pero, ¿qué facía alí o Honorable Cabaleiro?".

En 1911 Churchill é nomeado Primeiro Lord do Almirantado, un posto equivalente ó de Ministro de Mariña se o houbese en España, posto que conservaría ata ben entrada a primeira guerra mundial. Neste posto levaría a cabo unha importante política de carreira militar no ámbito naval competindo co II Imperio Alemán do kaiser Guillerme II.

A primeira guerra mundial |

Churchill na primeira guerra mundial

Cando comeza a primeira guerra mundial, Churchill está no Almirantado e xunto con outros políticos e militares planea o posteriormente desastroso desembarco dos Dardanelos, que levou á batalla de Gallipoli, onde os aliados sufriron moitas baixas. Churchill foi o cabeza de turco deste suceso e foi chamado durante algún tempo "o carniceiro de Gallipoli", e as súas outras iniciativas militares (como un desembarco aliado en Pomerania) non foron escoitadas, ata que a entrada dos conservadores no goberno de Asquith fixo que Churchill fose destituído do seu posto, e nomeado Chanceler do Ducado de Lancaster, un posto de ministro sen carteira pero membro do gabinete.

Pouco despois Churchill dimitiría e volvería ó exército para servir no fronte occidental, compaxinando a guerra coa súa labor como parlamentario. Unha anécdota curiosa é que un dos soldados ás súas ordes (Churchill tiña o rango de coronel) foi Archibald Sinclair, que logo sería o líder do partido liberal durante a segunda guerra mundial. Outra anécdota interesante da participación de Churchill na primeira guerra mundial é a súa contribución ó invento do tanque, recoñecida anos despois.

De volta á política |

En decembro de 1916, Asquith renunciou como primeiro ministro e foi substituído polo galés Lloyd George, que decidiu meses despois, en xullo de 1917, traer de volta a Churchill coma ministro de municións, cargo que desempeñaría ata o final da guerra. Logo desta sería ministro de defensa e ministro do aire, sentando as bases da futura RAF. Durante a guerra civil rusa, logo da revolución bolxevique, Churchill apoiaría a intervención de Gran Bretaña na guerra por parte das forzas brancas, o que lle supuxo críticas da oposición e da opinión pública, e logo da retirada das tropas apoiou o envío de armas a Polonia para a súa loita coa flamante URSS polo control do oeste de Ucraína. Churchill foi nomeado ministro para as colonias e foi o responsable das negociacións do Tratado Anglo-Irlandés de 1921, que estableceu o Estado Libre de Irlanda dentro da Commonwealth.

En 1923 presentouse coma candidato liberal por Leicester, sendo derrotado. Foise achegando cada vez máis ao Partido Conservador, ata que en 1925 uniuse xa formalmente ao partido. Un ano antes foi nomeado ministro de Facenda. Á fronte deste ministerio supervisou á volta do Reino Unido ao patrón Ouro, dando lugar a un período de suba do desemprego e diversas folgas que desembocarían na folga xeral de 1926. A súa actuación valeulle as críticas do economista John Maynard Keynes, e el mesmo recoñecería os seus erros máis tarde.

Tamén crearon polémica os seus comentarios acerca do réxime de Benito Mussolini, cando afirmou que lle fixera un servizo ao mundo por ter impedido unha revolución comunista en Italia. Finalmente, en 1929, o goberno conservador perdeu as eleccións, chegando ao poder o laborista Ramsay McDonald.

Anos trinta |

Churchill foi un dos poucos políticos da época que axiña se decataron do perigo que podía supoñer a fase de rearmamento que estaba a desenvolver a Alemaña nazi de Adolf Hitler. Insistiu especialmente na importancia de que os alemáns non obtiveran a superioridade aérea, pero foi desoído e en 1938 a Luftwaffe xa superaba claramente á RAF. Afastado por aqueles anos da política partidista, observou preocupado como a política condescendente do tamén conservador e primeiro ministro Neville Chamberlain con Hitler conducía ao país cara ao desastre.

Os acontecementos precipítanse. O goberno de Chamberlain oponse á anexión de Abisinia por parte de Mussolini, pero a Liga de Nacións non adopta ningunha sanción contra o goberno italiano. Hitler ocupa o corredor do Rhin, primeiro, e anexiónase Austria, despois. Logo pon a súa ollada en Checoslovaquia. Perante esta situación, a Unión Soviética de Stalin propón un acordo a Francia e ao Reino Unido de intervir militar se Alemaña invade Checoslovaquia, proposta que apoia Churchill, mais nin Chamberlain nin o goberno francés a admiten. Así, Hitler invade Checoslovaquia sen resitencia. Chamberlain viaxa entón a Múnic coa idea de lle facer desistir a Hitler de calquera outra pretensión territorial a cambio de que o goberno de Praga recoñecese unha autonomía especial á rexión checa dos Sudetes de maioría alemá. O führer finxe aceptar o acordo e Chamberlain pronuncia, á súa chegada a Londres, o seu discurso da Paz deste século, no que exhibe o acordo coma o garante dunha paz para toda unha era. Mais Curchill desconfía e repróchalle a Chamberlain nestes termos:

Efectivamente, o incumprimento do acordo por parte de Hitler ao invadir Polonia o 1 de setembro de 1939 obriga ao goberno de Chamberlain a lle declarar a guerra a Alemaña. Francia secúndao. A segunda guerra mundial dá comezo en Europa e nela Winston Churchill ía ter un protagonismo capital.

Segunda guerra mundial |

Churchill na Conferencia de Ialta xunto a Roosevelt e Stalin

Ao se iniciar a guerra Churchill é nomeado Primeiro Lord do Almirantado. Encárgaselle a misión de fortalecer a base naval escocesa de Scapa Flow para impedir que a mariña alemá atacase aos barcos mercantes das colonias. Planificou a toma dos portos do norte de Noruega para lle subministrar armamento a Finlandia, que fora invadida pola URSS, e os de Suecia, para interceptar os continxentes de ferro que ían cara a Alemaña. Porén, Hitler anticípase e invade Dinamarca e Noruega, neutrais ata daquela. Churchill contraataca e envía unha frota a Noruega, pero fracasa perante os alemáns. O fracaso na operación pon a Chamberlain contra as cordas; finalmente, o primeiro ministro dimite e Churchill substitúeo o 11 de maio de 1940. Dous días despois pronuncia o seu sonado discurso no que asegura non ter máis que ofrecer que sangue, suor, esforzo e bágoas.

A finais do mesmo mes o exército nazi ataca os Países Baixos, Bélxica e Francia. Ao principio, Churchill confía na resistencia das tropas francesas, pero ao viaxar a París e saber que o país galo non tiña preparado un exército de reserva as súas esperanzas esvaécense. Na fronte, ao norte de Sedán, estaba destinado un continxente británico de 200.000 homes que son rodeados polas forzas alemás. Churchill, aconsellado por Lord Gort, ordena o retroceso das tropas británicas cara a Dunkerque para seren evacuados pola Canle da Mancha. Durante a evacuación, Hitler non ataca aos británicos e limítase a fustrigalos polo aire. Esta decisión do ditador alemán ten sido interpretada como un intento de forzar unha alianza co Reino Unido, pero Churchill atribuíuna a problemas coa subministración de combustible.

Churchill facendo o signo da vitoria en 1943

A capacidade oratoria de Churchill supuxo unha fonte de ánimo para o pobo británico. Sonadas foron os seus discursos durante a batalla de Inglaterra, das que podemos extraer citas como esta:

Ou estoutra:

Logo do afundimento do cruceiro HMS Hood durante a batalla do Estreito de Dinamarca, o 24 de maio de 1941, a mans do acoirazado alemán Bismarck, Churchill ordenou o afundimento deste, que se fai efectivo tres días despois, eliminando así unha perigosa ameaza para a subministración dos británicos.

A súa boa relación co presidente estadounidense Franklin Delano Roosevelt asegurou a subministración de envíos vitais dende o país norteamericano ao Reino Unido, ademais de resultar un aliciente para a entrada dos Estados Unidos no conflito. Durante o transcurso da guerra, Churchill mantivo ata doce reunións con Rooselvelt para discutiren a estratexia a seguir.

Algunhas decisións do primeiro ministro británico foron, cando menos, controvertidas. A súa indiferenza perante a fame que asolou a rexión de Bengala, na India, que ocasionou a morte de dous millóns e medio de persoas, foi interpretada como un intento de deixar a zona arrasada fronte unha hipotética invasión xaponesa, cuxas tropas invadiran Birmania e ameazaban as posesións británicas na India. Tamén apoiou o bombardeo de Dresde, malia que a cidade alemá carecía de valor estratéxico e a inmensa maioría das vítimas foron civís.

Posguerra |

Churchill na Conferencia de Postdam en 1945.

O papel de Churchill tamén foi crucial nos diversos acordos que se sucederon tras a fin da guerra. Foi un dos líderes da Conferencia de Potsdam, que, xunto con Harry S. Truman e Stalin, decidiron sobre a reordenación das fronteiras en Europa e Asia e os pasos a seguir na reconstrución das desfeitas da guerra. Os seus empeños en impedir que Polonia caese baixo a esfera de influencia da Unión Soviética foron, porén, en van. Defendeu a idea dunha Europa unida como mellor instrumento para evitar futuros conflitos entre Francia e Alemaña, aínda que pensaba que o Reino Unido non debía formar parte desa unión, ligando o seu futuro ao dos Estados Unidos.

Malia ao seu indiscutible protagonismo durante o conflito mundial e a súa popularidade, Churchill non puido revalidar o seu cargo de primeiro ministro nas eleccións de 1945, sendo derrotado polo laborista Clement Attlee, quen o substituíu como representante británico en Potsdam. As súas posturas en contra de mellorar a educación e a sanidade pública, así como a mala xestión dos anteriores gobernos conservadores dos anos 30, son, segundo algúns historiadores, algunhas das causas que poden explicar a viraxe á esquerda do electorado británico, dándolle as costas a quen conducira ao país á vitoria durante a segunda guerra mundial.

Logo da derrota do nazismo, o comunismo pasou a ser a obsesión do político inglés. Foi el quen popularizou o termo do pano de aceiro en 1946 para se referir á Europa dividida durante a guerra fría entre os bloques capitalista e comunista.

Segundo mandato (1951-1955) |

Nas eleccións de 1951 o Partido Conservador derrotou ao Partido Laborista, o que permitiu recuperar o poder a Churchill. O seu segundo mandato resultou máis polémico, caracterizado polo intervencionismo militar no estranxeiro e intentando no plano doméstico evitar a chegada de inmigrantes a Gran Bretaña (chegou a afirmar que a frase Manter Gran Bretaña branca sería un bo slogan).

Churchill era un defensor da idea de Imperio Británico e, quizais anacronicamente, pulou por conservar os restos do imperio forxado no século XIX. Para tal efecto, apoiado polo presidente estadounidense Dwight D. Eisenhower, deseñou o golpe de estado acontecido en Irán en agosto de 1953. A razón desta intervención, en flagrante contradición cos valores democráticos que apaixoadamente defendera no transcurso da loita contra o nazismo, foi a decisión do goberno iraniano de Mohammed Mossadeg de nacionalizar a compañía petroleira Anglo-Iranian Oil, o que implicaba a perda das substanciosas ganancias económicas que viña mantendo o Reino Unido ao controlar a produción petrolífera iraniana. O golpe de estado, bautizado co nome de Operación Ajax, foi un éxito e as potencias anglófonas colocaron no poder ao coronel Fazllolah Zahedi, monicreque ao servizo dos intereses británicos, aínda que quen realmente pasou a ostentar o poder absoluto foi o monarca Mohammad Reza Pahlavi. Tras o golpe sucedéronse os asasinatos de líderes do Tudeh, o Partido Comunista de Irán.

En 1952 tivo que se enfrontar a unha insurrección de rebeldes kenyatas contra a administración colonial británica, coñecida co nome de Rebelión do Mau Mau. Aínda que os rebeldes foron derrotados militarmente polas tropas británicas, Kenya logrou finalmente a independencia en 1963.

Por outro lado, Malaisia viña loitando pola súa independencia dende 1948. Churchill intensificou as accións militares contra os insurrectos malaios, ao tempo que aplicaba a vella táctica do "divide e vencerás", procurando alianzas con algúns sectores da poboación. Malia que militarmente as forzas do Reino Unido ían sufocando a rebelión, os custos económicos fixéronse insostibles para a metrópole, co que finalmente o país asiático conseguiu a independencia en 1957.

Últimos anos |

Estatua de Winston Churchill en Parliament Square, Londres

Con xa 81 anos e como consecuencia da mingua das súas capacidades físicas e mentais, Winston Churchill presentou a dimisión como primeiro ministro en 1955, sendo sucedido polo tamén conservador Anthony Eden, durante moitos anos o seu protexido e esposo da súa sobriña. Aínda que seguiu a conservar o seu escano parlamentario ata 1964, cada vez acudía menos ás sesións e nunca máis volveu a falar na cámara. En 1959 pasou a ser o membro do parlamento co servizo continuo máis prolongado, o Father of the House, sendo o único que por aquel entón tiña servido baixo os reinados da raíña Vitoria e de Isabel II. Con tendencia á depresión, pasou longos períodos na costa mediterránea francesa e acompañou ao multimillonario Aristóteles Onassis en varios dos seus cruceiros.

Faleceu o 24 de xaneiro de 1965 como consecuencia dunha trombose cerebral aos 90 anos de idade. O seu funeral, con todas as honras debidas a un xefe de estado, tivo lugar na Catedral de San Paulo. Foi soterrado no panteón familiar en Blandon.

Churchill como escritor |

Winston Churchill recibiu o premio Nobel de Literatura en 1953 polas súas obras históricas, os seus artigos xornalísticos e os seus discursos. Como historiador non amosou interese polos procesos sociais e económicos, senón que só concedía importancia ás accións concretas dos individuos, o cal conduciuno, inevitablemente, a unha concepción da historia sesgada e pouco madurada cientificamente en canto ao que debe ser a ciencia histórica. O esquema das obras históricas de Churchill é igual en todas: apóiase na convicción de que as fronteiras, as razas, o patriotismo e as guerras constitúen as verdades últimas e fundamentais da historia do xénero humano, fronte ás cales atopan a súa situación e a súa medida os individuos e as sociedades, os estados e os gobernos. Así, Churchill é basicamente un historiador da actividade política, un historiador de Estado como expresión de forza, de potencia. A lei pola cal se miden os Estados é a da súa capacidade para alcanzar o seu obxectivo e, xa que logo, e en primeiro lugar, para tomar conciencia da súa función. E desta función dos Estados son expresión e medio as grandes personalidades, as individualidades fortes concibidas como protagonistas da historia^[1]. Ademais, mantivo a anacrónica interpretación dun destino histórico especial que estaba reservado a Gran Bretaña, sendo a súa historia un progreso continuo co obxectivo de acadar o devandito destino, incluíndose na corrente coñecida como concepto Whig.

Os libros históricos de Churchill caben en tres categorías. Nos seus inicios centrouse en obras biográficas dos devanceiros, cargadas de subxectividade. Logo enceta libros autobiográficos, nos que relata as súas experiencias coma correspondente de guerra na India, Sudán e Suráfrica. Por último, a terceira categoría inclúe os seus libros de historia narrativa: The World Crisis (seis volumes, 1923 - 1931), The Second World War (seis volumes, 1948 - 1953) e History of English - Speaking People (catro volumes, 1956 - 1958). Segundo a fundación Nobel, o premio outorgóuselle pola súa mestría na descrición histórica e biográfica, tanto como pola súa brillante oratoria.

Tamén se adicou á pintura coma pasatempo, pintando bodegóns e paisaxes de estética impresionista.

Notas |

Véxase tamén |

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Winston Churchill

A Galicitas posúe citas sobre:  Winston Churchill

Bibliografía |

• Churchill, W. (2005) ¡No nos rendiremos jamás!:Los mejores discursos de Winston Churchill, La Esfera de los Libros, Madrid. (en castelán)
  


• 
  Beschloss, Michael R. (2002). The Conquerors: Roosevelt, Truman and the Destruction of Hitler's Germany, 1941–1945. Nova York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-81027-0. OCLC 50315054. 
  


• 
  Best, Geoffrey (2003) [Publicado orixinalmente en 2001]. Churchill: A Study in Greatness. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-1-85285-253-5. OCLC 50339762. 
  


• 
  Blake, Robert (1997). Winston Churchill. Pocket Biographies. Stroud: Sutton Publishing. ISBN 978-0-7509-1507-6. OCLC 59586004. 
  


• 
  Blake, Robert; Louis, William Roger, eds. (1992). Churchill: A Major New Reassessment of His Life in Peace and War. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-282317-5. OCLC 30029512. 
  


• 
  Browne, Anthony Montague (1995). Long sunset : memoirs of Winston Churchill's last private secretary. London: Cassell. ISBN 978-0-304-34478-9. OCLC 32547047. 
  


• 
  Charmley, John (1993). Churchill, The End of Glory: A Political Biography. London: Hodder & Stoughton. ISBN 978-0-15-117881-0. OCLC 440131865. 
  


• 
  Charmley, John (1996). Churchill's Grand Alliance: The Anglo-American Special Relationship 1940–57. London: Hodder & Stoughton. ISBN 978-0-340-59760-6. OCLC 247165348. 
  


• 
  D'Este, Carlo (2008). Warlord : a life of Winston Churchill at war, 1874–1945 (primeira ed.). Nova York: Harper. ISBN 978-0-06-057573-1. Consultado o 26 de novembro de 2008. 
  


• 
  Massie, Robert. Dreadnought: Britain, Germany and the Coming of the Great War. ISBN 1-84413-528-4). [Chapters 40–41 concern Churchill at Admiralty.]


• 
  Pelling, Henry. Winston Churchill (1974). ISBN 1-84022-218-2. [Comprehensive biography.]


• Rasor, Eugene L. Winston S. Churchill, 1874–1965: A Comprehensive Historiography and Annotated Bibliography. Greenwood Press, 2000. ISBN 0-313-30546-3 [Entries include several thousand books and scholarly articles.]


• Soames, Mary, ed. Speaking for Themselves: The Personal Letters of Winston and Clementine Churchill (1998).


• Stansky, Peter, ed. Churchill: A Profile (1973) [Perspectives on Churchill by leading scholars]


• 
  Storr, Anthony. Churchill's Black Dog and Other Phenomena of the Human Mind. HarperCollins Publishers Ltd. New Edition ed., 1997. ISBN 978-0-00-637566-1
  


• 
  Toye, Richard. Churchill's Empire: The World that Made Him and the World He Made. Macmillan. 2010. ISBN 978-0-230-70384-1
  


• 
  Trukhanovskiĭ, Vladimir G. Winston Churchill. Moscow : Progress Publishers (1978 revised ed.)

Outros artigos |

• Segunda guerra mundial


• Primeira guerra mundial


• Guerra anglo-bóer


• Adolf Hitler


• Franklin Delano Roosevelt


• Clement Attlee


• Iosif Stalin


• Imperio británico

Ligazóns externas |

• 
  Obras de Winston Churchill no Proxecto Gutenberg
  


• 
  Centro e Museo Churchill. (en inglés)
  


• 
  Frases célebres de Winston Churchill (en castelán)
  


• 
  Correspondencia e papeis de Churchill nos arquivos nacionais do Reino Unido (en inglés)
  


• 
  "Obras sobre Churchill" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 23 de decembro de 2012. Consultado o 10 de maio de 2013. 
  


• Retratos de Winston Churchill


• 
  The History Channel: Winston Churchill (en inglés)
  

v c e Laureados co Premio Nobel de Literatura 1901–1925 1901: Prudhomme 02: Mommsen 03: Bjørnson 04: F. Mistral, Echegaray 05: Sienkiewicz 06: Carducci 07: Kipling 08: Eucken 09: Lagerlöf 1910: Heyse 11: Maeterlinck 12: Hauptmann 13: Tagore 15: Rolland 16: Heidenstam 17: Gjellerup, Pontoppidan 19: Spitteler 1920: Hamsun 21: France 22: Benavente 23: Yeats 24: Reymont 1925: Shaw 1926–1950 1926: Deledda 27: Bergson 28: Undset 29: Mann 1930: Lewis 31: Karlfeldt 32: Galsworthy 33: Bunin 34: Pirandello 36: O'Neill 37: Gard 38: Buck 1939: Sillanpää 1944: Jensen 45: G. Mistral 46: Hesse 47: Gide 48: Eliot 49: Faulkner 1950: Russell 1951–1975 1951: Lagerkvist 52: Mauriac 53: Churchill 54: Hemingway 55: Laxness 56: Jiménez 57: Camus 58: Pasternak 59: Quasimodo 1960: Perse 61: Andrić 62: Steinbeck 63: Seferis 64: Sartre 65: Sholokhov 66: Agnon, Sachs 67: Asturias 68: Kawabata 69: Beckett 1970: Solzhenitsin 71: Neruda 72: Böll 73: White 74: Johnson, Martinson 1975: Montale 1976–2000 1976: Bellow 77: Aleixandre 78: Singer 79: Elytis 1980: Miłosz 81: Canetti 82: García Márquez 83: Golding 84: Seifert 85: Simon 86: Soyinka 87: Brodsky 88: Mahfús 89: Cela 1990: Paz 91: Gordimer 92: Walcott 93: Morrison 94: Oe 95: Heaney 96: Szymborska 97: Fo 98: Saramago 99: Grass 2000: Gao Dende 2001 2001: Naipaul 02: Kertész 03: Coetzee 04: Jelinek 05: Pinter 06: Pamuk 07: Lessing 08: Le Clézio 09: Müller 10: Vargas Llosa 11: Tranströmer 12: Mo 13: Munro 14: Modiano 15: Alexievich 16: Dylan 17: Ishiguro

v c e Persoa do ano segundo a revista Time   1927–1950 Charles Lindbergh (1927) Walter Chrysler (1928) Owen D. Young (1929) Mahatma Gandhi (1930) Pierre Laval (1931) Franklin D. Roosevelt (1932) Hugh Samuel Johnson (1933) Franklin D. Roosevelt (1934) Haile Selassie (1935) Wallis Simpson (1936) Chiang Kai-shek / Soong May-ling (1937) Adolf Hitler (1938) Stalin (1939) Winston Churchill (1940) Franklin D. Roosevelt (1941) Stalin (1942) George Marshall (1943) Dwight D. Eisenhower (1944) Harry S. Truman (1945) James F. Byrnes (1946) George Marshall (1947) Harry S. Truman (1948) Winston Churchill (1949) Pilotos da aviación americana (1950)   1951–1975 Mohammed Mosaddeq (1951) Isabel II (1952) Konrad Adenauer (1953) John Foster Dulles (1954) Harlow Curtice (1955) Loitadores húngaros pola liberdade (1956) Nikita Khrushchev (1957) Charles de Gaulle (1958) Dwight D. Eisenhower (1959) Científicos dos EEUU: George Beadle / Charles Draper / John Enders / Donald A. Glaser / Joshua Lederberg / Willard Libby / Linus Pauling / Edward Purcell / Isidor Rabi / Emilio Segrè / William Shockley / Edward Teller / Charles Townes / James Van Allen / Robert Woodward (1960) John F. Kennedy (1961) Xoán XXIII (1962) Martin Luther King, Jr. (1963) Lyndon B. Johnson (1964) William Westmoreland (1965) A Xeración de 25 anos ou menos (1966) Lyndon B. Johnson (1967) Astronautas do Apollo 8: William Anders / Frank Borman / Jim Lovell (1968) Os americanos medios (1969) Willy Brandt (1970) Richard Nixon (1971) Henry Kissinger / Richard Nixon (1972) John Sirica (1973) Rei Faysal (1974) Muller americana: Susan Brownmiller / Kathleen Byerly / Alison Cheek / Jill Conway / Betty Ford / Ella Grasso / Carla Hills Barbara Jordan / Billie Jean King / Susie Sharp / Carol Sutton / Addie Wyatt (1975)   1976–2000 Jimmy Carter (1976) Anwar el-Sadat (1977) Deng Xiaoping (1978) Aiatolá Khomeini (1979) Ronald Reagan (1980) Lech Wałęsa (1981) Ordenador (1982) Ronald Reagan / Yuri Andropov (1983) Peter Ueberroth (1984) Deng Xiaoping (1985) Corazón Aquino (1986) Mikhail Gorbachev (1987) Medio ambiente (1988) Mikhail Gorbachev (1989) George H. W. Bush (1990) Ted Turner (1991) Bill Clinton (1992) Os pacificadores: Yasser Arafat / F. W. de Klerk / Nelson Mandela / Yitzhak Rabin (1993) Xoán Paulo II (1994) Newt Gingrich (1995) David Ho (1996) Andrew Grove (1997) Bill Clinton / Ken Starr (1998) Jeffrey P. Bezos (1999) George W. Bush (2000)   Dende 2001 Rudolph Giuliani (2001) Os alertadores: Cynthia Cooper / Coleen Rowley / Sherron Watkins (2002) O soldado americano (2003) George W. Bush (2004) O bo samaritán: Bono / Bill Gates / Melinda Gates (2005) Ti (2006) Vladimir Putin (2007) Barack Obama (2008) Ben Bernanke (2009) Mark Zuckerberg (2010) O manifestante (2011) Barack Obama (2012) Papa Francisco (2013) Os loitadores contra o ébola (2014) Angela Merkel (2015) Donald Trump (2016) As que romperon o silencio (2017) Os gardiáns: Jamal Khashoggi / Maria Ressa / Wa Lone e Kyaw Soe Oo / persoal de The Capital (2018)